Owoce - także stomik może się nimi cieszyć

Niezależnie od tego, kto był ojcem choroby, zła dieta była na pewno jej matką." - przysłowie chińskie

Wielu z nas, gdy będzie miało do wyboru jabłko lub batonik, wybierze to drugie.
Nawet dziś, gdy zewsząd głośno wybrzmiewa dyskusja, jak bardzo jakość tego, co jemy wpływa na to, jak się czujemy, wyglądamy a nawet - myślimy.

A wpływa – co nie podlega dyskusji. Dziś w kalendarzu świąt nietypowych na czerwono odnotowano Dzień Owoców. Dlaczego tylko tam? Czyżby to dlatego, że owoce nadal nie są „typową” przekąską? A może dlatego, że w czasie, gdy nikt na nic nie ma czasu, „nietypowym” zdaje się być komponowanie codziennych zdrowych posiłków, w myśl zasady – póki czuję się względnie dobrze, nie ma co się tematem zajmować.

To wielkie niedopatrzenie. Dokładnie tak samo jak to, że o owocach i ich istotnej roli w diecie mówi się w kontekście rzeczy nieistotnych, wspominanych często przypadkiem i zdecydowanie - zbyt cicho.

Dlaczego owoce są tak ważne?

Bo ich regularne spożywanie gwarantuje lepsze zdrowie i więcej energii w codziennym życiu. Jeśli tylko nie ma zdrowotnych przeciwwskazań do spożywania owoców, warto to robić ze względu na ich szeroko pojęte działanie prozdrowotne.

A jak ono wygląda w praktyce? W praktyce owoce doskonale wpływają:

na serce. Niektóre owoce takie jak jagody, awokado i oliwki zawierają zdrowe tłuszcze i składniki odżywcze. Spożywane regularnie mogą zmniejszyć ryzyko chorób serca.
na układ pokarmowy. Głównie ze względu na błonnik, którego działanie na rzecz dobrostanu organizmu trudno przecenić. Błonnik zawarty w owocach ma wiele cech prozdrowotnych. Między innymi wspomaga zdrowy perystaltykę jelit i zapobiega zaparciom, z którymi zmagają się nierzadko także stomicy.
na mózg. Niektóre owoce, takie jak jagody, mogą wpływać na zmniejszenie ryzyka chorób neurodegeneracyjnych. Spożywane regularnie, wpływają też na poprawę funkcji poznawczych.

Nie można także zapomnieć o tym, że owoce to doskonałe źródło witamin i składników mineralnych. Zwłaszcza latem, także naturalna oferta naszych krajowych owoców to prawdziwa zdrowa uczta. I jeśli tylko nie ma ku temu przeciwwskazań medycznych, warto poszerzyć swoją dietę o te smaczne produkty, zyskując w ten sposób realny wpływ na swój dobrostan.

Owoce cechuje także:

niski indeks glikemiczny, co oznacza, że nie powodują gwałtownych skoków poziomu glukozy we krwi. Jest to korzystne dla osób z cukrzycą lub mających problemy z utrzymaniem właściwej wagi.
zawartość przeciwutleniaczy. Spożywając regularnie owoce takie jak: cytrusy, borówki, maliny, truskawki, jabłka, wiśnie, mango czy papaje zmniejsza się ryzyko zapadania na choroby serca, nowotwory i opóźnia się proces starzenie się.
wysoka zawartość wody. Wiele owoców zawiera znaczną ilość wody. Ich regularne spożywanie pomaga w utrzymaniu odpowiedniego poziomu nawodnienia organizmu.
doskonały smak i energia – i to ta prawdziwa. Owoce zawierają naturalne cukry, które dostarczają wartościowej energii. Ich atutem jest też często pyszny, słodki smak. Może on pomóc w zastępowaniu innych, mniej zdrowych, lub zupełnie niezdrowych, lecz słodkich przekąsek – zdrowymi przekąskami owocowymi.

"Lekarz przyszłości nie będzie przepisywał leków, ale zainteresuje swoich pacjentów dbaniem o ciało, dietą oraz przyczynami i zapobieganiem chorobom." - Thomas Edison

Zatem… Owoc czy batonik?

Oczywiście, że owoc! Choć batonik często jest łatwiej dostępny i według wielu - często smaczniejszy, bo słodszy.

Tymczasem batonik, ciastko czy pralinka to nośniki pustych kalorii. Mówimy o nich w przypadku, gdy i owszem, dodają energii (ze względu na kalorie, które zawierają), ale – nie zawierają przy tym istotnych wartości odżywczych, takich jak: witaminy, minerały, białka, błonnik i zdrowe tłuszcze.

Co więcej, spożywanie dużej ilości pustych kalorii może mieć negatywny wpływ na zdrowie. I to pod wieloma względami. Takich problemów można uniknąć, wybierając zdrową przekąskę.

Złe wybory żywieniowe skupione wokół diety typu fast food lub „przypadkowej”, polegającej na jedzeniu rzadko, w tak zwanej wolnej chwili (czyli nieregularnie) a przy tym - niejakościowo, skutkują licznymi konsekwencjami. Do głównych i najczęstszych należą: takimi jak:

przyrost masy ciała i otyłość. Warto pamiętać, że puste kalorie pochodzą często z produktów bogatych w cukry i tłuszcze. Są one wysokokaloryczne, a mimo to, nie dają długotrwałego uczucia sytości. Regularne spożywanie takich produktów to regularne spożywanie pustych kalorii, co (pozbawione kontroli) prowadzi do znacznej przyrostu masy ciała oraz otyłości;
niedobory witamin i minerałów. Jedzenie dużych posiłków lub/i niedbanie o jakość tego, co trafia na nasze talerze, wcale nie oznacza, że odżywiamy się zdrowo. Należy jeszcze raz podkreślić, że puste kalorie nie dostarczają istotnych składników odżywczych, co może prowadzić do niedoborów witamin i minerałów. Sięganie po przetworzoną żywność lub słodką przekąskę, w momencie odczuwania głodu, tak naprawdę nie sprawi, że nasycimy się w sposób dobrze wpływający na nasze zdrowie. Wręcz przeciwnie.
problemy z układem krążenia. Mówi się o tym wiele, ale wciąż za mało, tymczasem dieta oparta na pustych kaloriach, zwłaszcza tych z przetworzonej żywności zawierającej dużo tłuszczów trans i nasyconych, może zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, takich jak miażdżyca, nadciśnienie czy zawał serca.
insulinooporność i cukrzyca typu 2. Prowadzi do niej nadmierne spożycie cukrów prostych, które są często źródłem pustych kalorii. Warto wprowadzić równowagę pomiędzy słodkimi przekąskami a przekąskami zdrowymi typu owoc, by z czasem zupełnie zrezygnować z tego, co szkodzi zdrowiu.
problemy z metabolizmem. Dieta obfitująca w puste kalorie może zaburzać metabolizm, co powoduje ryzyko problemów z regulacją poziomu cukru we krwi, hormonów oraz procesów trawiennych.
złe samopoczucie – ma ogromny związek z wyglądem. Zła dieta skutkuje bardzo często niezdrowym wyglądem, a to z kolei – znacznie przekłada się na samopoczucie.
niska/ krótkotrwała energia. Mimo że puste kalorie dostarczają energii, to brak wartości odżywczych może prowadzić do zmęczenia, osłabienia i ogólnego złego samopoczucia. I to mimo (pozornego) zaspokajania głodu. Dlatego właśnie, warto zwrócić się ku jakościowemu jedzeniu. Dobrym początkiem zmian żywieniowych mogą być – zdrowe owocowe przekąski.

Zwłaszcza że, według starego angielskiego przysłowia: „jedno jabłko dziennie trzyma lekarza z daleka."

Stomik może stosować zdrową dietę

I, by jeszcze mocniej wybrzmiała ta idea, spisaliśmy ją i wydrukowaliśmy w postaci Kulinarnych Drogowskazów, w których stomik znajdzie odpowiedzi na nurtujące go pytania kulinarne i dietetyczne.

Czy i kiedy może wdrożyć do diety ulubione produkty – w tym owoce?
Jakie owoce wspomagają metabolizm, a których lepiej unikać?
Co jeść na zaparcia, a co, by zagęścić treść jelitową?
Czy surowe owoce są wskazane w stomii?

Na te i inne pytania odpowiedzi znaleźć można w naszym przewodniku. W sposób przystępny i stoma-przyjazny przekonujemy w nim, że zdrowe, znaczy dobre, a dobre – znaczy zdrowe. Dosłownie i w przenośni.

Stomia to wielka zmiana. I w przypadku chorób przewlekłych, które ją często poprzedzały – u większości osób, to zmiana na lepsze. Powrót do dobrego, jakościowego jedzenia to krok milowy w kierunku „zakolegowania się ze stomią”, a także dopuszczenie myśli, że jej wyłonienie naprawdę może oznaczać zmianę na lepsze.

Stomik może jeść owoce

...jeśli tylko nie ma ku temu medycznych przeciwwskazań. Warto jednak pamiętać o kilku punktach, które sprawią, że czynność, jaką jest jedzenie, będzie prawdziwą przyjemnością.

Warto więc pamiętać, by:

rozważnie spożywać owoce zawierające dużo błonnika. Należy też pamiętać o ich czasowym wyłączeniem z diety tuż po operacji i stopniowym przywracaniu, wraz z ponownym rozszerzaniem diety;
wprowadzać owoce do swojej nowej diety powoli i stopniowo, obserwując efekty i reagując na nie;
unikać pestek, skórek i twardych części owoców z uwagi na ryzyko zatkania stomii, jeśli się to jednak zdarzy, warto skontaktować się z pielęgniarką / opiekunką stomijną lub lekarzem;
nie przesadzać z ilością. Zatem, mówiąc bardziej obrazowo - w myśl zasady, by przyjemności sobie dawkować, przezorniej będzie rozłożyć spożycie kilograma moreli na kilka dni, zamiast zjeść całość podczas oglądania ulubionego filmu :)

Owocowa dieta stomika?

Choć nie ma czegoś takiego jak „specjalna dieta stomika”, termin ten i tak się przyjął, w związku z czym używając tej nomenklatury, warto zaznaczyć, że w „diecie stomika” (czyli w klasycznej, zdrowej diecie) najważniejsza (zaraz obok jakości produktów) jest uwaga i samoobserwacja. Należy też pamiętać, że nie zawsze to, co służy innym osobom, na nas wpłynie tak samo dobrze. Pamiętać należy, że każdy organizm jest inny, dlatego ważne jest, aby osoby ze stomią dostosowywały swoją dietę do własnych indywidualnych potrzeb. Warto też rozważyć skorzystanie z konsultacji z dietetykiem lub lekarzem w celu uzyskania spersonalizowanej porady dietetycznej.

Stomik i stoma-przyjazne owoce

Ze względu na specyfikę wydalania i ryzyko zablokowania stomii, warto przyjrzeć się owocom, które według samych stomików są stoma-przyjazne.
A są nimi:

banany - są miękkie, łatwostrawne i bogate w potas. Pomagają w regulacji poziomu elektrolitów, a także grają dużą rolę w procesie zagęszczania treści jelitowej. Sięga się po nie także szukając domowej pomocy w biegunce.
melony – są miękkie, bardzo soczyste i pełne witamin. Dodatkowo, z uwagi na niewielką zawartość błonnika – są też lekkostrawne.
jagody, truskawki i borówki – zawierają antyoksydanty pomocne w zmniejszaniu ryzyka chorób nowotworowych, a także witaminy i minerały.
brzoskwinie i nektarynki – są miękkie, soczyste i lekkostrawne, z uwagi na stosunkowo niewielką ilość błonnika.
jabłka – zaleca się spożywać je bez skórki. To kolejna propozycja z rodzimego rynku, który, zwłaszcza latem zachwyca różnorodnością. Jabłka są bogate w witaminy i błonnik. By ich trawienie było jeszcze prostsze, można je przed spożyciem - ugotować.
papaja i mango – te z kolei, południowe owoce są bogate w witaminy A i C oraz enzymy trawienne, które mogą wspierać proces trawienia. Dodatkowo są miękkie, a więc – łatwe do spożycia i strawienia.

Jedzenie to rozkosz

a jedzenie owoców to rozkosz podwójna, z której stomik wcale nie musi rezygnować. Nie zapominajmy o tym zarówno w Dniu Owoców, jak i w każdym zwykłym dniu, wybierając produkty z bezpiecznych i zdrowych upraw, oraz te po których czujemy się dobrze.

"Właściwe odżywianie będzie medycyną jutra." – Linus Pauling, fizyk, chemik, noblista

Tekst i zdjęcia Iza Janaczek
Tłem do dzisiejszego artykułu jest m.in. nasz Przewodnik Kulinarny, do lektury którego serdecznie Was zapraszamy :)