Stomia od kuchni. 5 sygnałów, że czas zmienić sprzęt stomijny

Niektórzy mówią: „jak działa, to nie ruszaj.” I ok, to metoda, która często dobrze się spisuje. Nie do końca ma ona jednak zastosowanie w temacie stomii. Bo tu nie ma miejsca na niepotrzebny kompromis (wiem, że lepiej nie będzie, trudno wymagać cudów...) ani na nadmierny kredyt zaufania (u innych ten typ sprzętu się sprawdza, u mnie też zacznie, wystarczy poczekać).

Sprzęt ma działać i współpracować z Tobą, a to oznacza, że nie tylko nie może przeciekać i się odklejać, ale też powinien sprawiać, że osoba ze stomią będzie się w nim czuła komfortowo i bezpiecznie. W praktyce oznacza to zapominanie na długie godziny o tym, że ma się worek stomijny przyklejony do ciała. I to nie tylko dzisiaj, ale każdego dnia.

Ciało stomika zmienia się, zmieniają się również jego potrzeby. I z tego powodu sprzęt, który jeszcze jakiś czas temu sprawdzał się świetnie, może po cichu przestać spełniać swoją rolę. I to - co należy podkreślić, pomimo tego, że nadal jest dobrym sprzętem i u innych działa bez zarzutu.

W temacie sprzętu trzeba być uważnym. Sygnały ostrzegawcze, że warto się tematowi przyjrzeć bliżej, pojawiają się dosyć wcześnie, choć nie zawsze są właściwie interpretowane. Warto jednak się nad nimi pochylić, wyczulić na ich obecność i – potraktować je poważnie. Dlatego? Ponieważ od szybkiej reakcji zależeć będzie komfort życia ze stomią.

Zatem w tym odcinku cyklu: „stomia od kuchni”, zajmiemy się tym, na co należy się wyczulić, by życie ze stomią nie zaskakiwało negatywnie. 

Zebraliśmy w jednym miejscu pięć stoma-sygnałów, których nie powinno się ignorować. Ani z przyzwyczajenia, ani ze strachu przed zmianą, ani w myśl zasady, że: „kiedyś to się unormuje.”

Dlatego, Przyjacielu Stomiku, jeśli dostrzegasz coś, co Cię niepokoi lub dziwi - reaguj od razu i porusz ten temat ze swoją opiekunką (lub pielęgniarką) stomijną. Szybka reakcja pozwoli uniknąć stresu, bólu i dyskomfortu. A o to właśnie chodzi w życiu ze stomią.

Co to za sygnały?

1. Podrażnienia skóry

   Skóra wokół stomii powinna być taka, jak wokół pępka – czysta, gładka, sucha, bez ran, swędzenia czy dyskomfortu. I przede wszystkim – bez bólu. Jeśli zauważasz zaczerwienienia, plamy, krostki, łuszczącą się skórę albo czujesz pieczenie lub swędzenie, to znak, że warto skonsultować pielęgnację z opiekunką stomijną i sprawdzić, czy sprzęt oraz akcesoria są odpowiednio dobrane.

   Co może być powodem problemu?

   • nie dość uważna higiena okolic stomii (np. niedostateczne oczyszczenie skóry przed przyklejeniem kolejnego worka, niewłaściwie docięty otwór w płytce)
   • niewłaściwie dobrany sprzęt stomijny – nie nadążający za bieżącą sytuacą i kondycją skóry i stomii (np. zmiana wagi ciała mogła spowodować, że płytka nie przylega właściwie, podobnie – zmiana wielkości stomii)
   • niewłaściwie dobrane akcesoria stomijne (nie każda skóra potrzebuje tego samego, dlatego może się zdarzyć, że to, co działa u innych, nie zadziała tak samo u Ciebie drogi Stomiku. Warto próbować różnych akcesoriów, by znaleźć te, które odpowiadają najlepiej Twojej skórze pod płytką stomijną)

   Zaniedbanie skóry to krótka droga do poważnych problemów – infekcji, nadżerek, a w konsekwencji jeszcze trudniejszego dopasowania sprzętu i realnego obniżenia jakości życia z workiem. Dlatego jeśli skóra mówi: „halo! Nie dzieje się dobrze”, to czas wsłuchać się w ten głos i działać. To nie nadwrażliwość i nie atencyjność, drogi Stomiku. Pamiętaj, że w przypadku stomii, czas ma ogromne znaczenie. Niewiele go trzeba, by doprowadzić do bolesnych powikłań. Nie marnuj więc czasu na niepotrzebny heroizm czy fałszywy wstyd. Działaj. To Twoje życie i może być albo lepsze albo gorsze. Często to Ty wybierasz.
   
   

    

2. Przecieki – czyli kiedy worek zaczyna „żyć własnym życiem”

   Wszyscy wiemy, że stomia to nie jest sterylny zaworek. Tu się dużo dzieje! A w przypadku urostomii i ileostomii – w zasadzie bez przerwy. I właśnie dlatego sprzęt musi być niezawodny. Jeśli dochodzi do podciekania lub odklejania się worka – nie, raz na kwartał, ale regularnie – to w Twojej głowie drogi Przyjacielu Stomiku powinna zapalić się czerwona lampka. Bo przeciek to nie tylko dyskomfort i konieczność natychmiastowej zmiany worka, bez względu na miejsce przebywania. To również ryzyko powikłań skórnych, nieprzyjemna woń wydobywająca się poza worek i utrata poczucia bezpieczeństwa.

   Co może być przyczyną? Powodów może być wiele:

   • niewłaściwie dopasowana płytka (zs miękka, za twarda, nie do tej wielkości stomii),
   • niewłaściwie oczyszczona skóra podczas wymiany worka,
   • skóra z powikłaniami, do której sprzęt nie chce się przykleić
   • niewydajny filtr który sprzyja „balonowaniu” worka.

   Powodów może być wiele, ale każdy jest sygnałem do że obecny sprzęt „nie daje rady.” Dlatego warto skonsultować ten temat ze swoją opiekunką stomijną. Być może okaże się, że problem da się rozwiązać, bez konieczności zmiany sprzętu, na balonowanie stosując zmianę diety, a na podciekanie - większą uwagę przy higienie stomii. Jednak, by mieć pewność – trzeba to sprawdzić.
   
   

    

3. Problemy z dopasowaniem – gdy zakładanie sprzetu to wyzwanie dnia

   Czy zakładanie sprzętu przypomina precyzyjną operację wymagającą maksymalnego skupienia, łutu szczęścia i wyjątkowej cierpliwości? Drogi Stomiku, jeśli coraz częściej musisz kombinować, docinać, wygładzać, podklejać i żyć nadzieją, że tym razem płytka będzie się trzymać dłużej – to znak, że coś się zmieniło i warto wiedzieć co, by sobie pomóc.

   Sprzęt stomijny powinien być idealnie dopasowany. Czyli nie sprawiać dyskomfortu lecz wspierać aktywne życie ze stomią. Jego używanie nie może być kwestią przyzwyczajenia do tego, co zawodzi, w myśl zasady, że lepiej nie będzie. Będzie, jeśli podejmiesz próbę zmiany stanu, który Ci nie pasuje. Na rynku dostępne są sprzęty przystosowane do różnych aktywności i życiowych sytuacji. Może to właśnie moment, żeby przymierzyć coś nowego i poczuć różnicę. Zadzwoń, chętnie pomożemy Ci ten zmierzyć się z tym tematem.
   
   

    

4. Zmniejszona trwałość – kiedy worek nie wytrzymuje tyle, co kiedyś

   Jeśli Twój sprzęt kiedyś trzymał trzy dni, a teraz po jednym dniu już masz wrażenie, że to „na granicy” i trzeba zmienić worek – to niekoniecznie wina Twojej diety, czy stylu życia – choć to drugie często ma znaczenie. Dlaczego? Ponieważ stomik zaczyna żyć bardziej aktywnie i dotychczasowy sprzęt za tą zmianą nierzadko nie nadąża.

   Jeśli więc Twój sprzęt za szybko się odkleja, przepuszcza zapachy albo przestaje spełniać filtracyjne zadania – zaobserwuj, czy powodem nie jest Twoja zwiększona aktywność i koniecznie sprawdź, czy nadal jest on w terminie.

   Porozmawiaj również ze swoją opiekunką o jego zmianie na taki, który będzie się sprawdzał lepiej. Warto też sprawdzić, czy dostępne są nowe modele, które lepiej poradzą sobie z Twoją codzienną rutyną. Pamiętaj, że to, jak spędzasz dzień ma duże znaczenie. Jeśli więc w ciągu dnia więcej siedzisz albo stoisz lub aktywnie się ruszasz, bo taki masz zakres obowiązków w pracy – powiedz o tym swojej opiekunce i wypróbuj sprzęt radzący sobie lepiej w takich konkretnych sytuacjach.

   Pamiętaj, to sprzęt powinien służyć Tobie, a nie odwrotnie.
   
   

    

5. Weź pod uwagę intuicję – czyli „czuję, że coś jest nie tak”

   I tu dochodzimy do najważniejszego: jeśli coś Ci podpowiada, że obecny sprzęt nie daje Ci spokoju, nie daje swobody, nie pozwala zapomnieć o stomii na kilka godzin – to już jest wystarczający powód, żeby rozważyć konieczność poczynienia jakichś kroków w kierunku przywrócenia własnego komfortu. Nie czekaj na spektakularną awarię. Czasem zmiana nie musi być radykalna – wystarczy dopasowanie lepszego przylepca, zrobienie innego rozmiaru otworu, wybranie woreczka z wydajniejszym filtrem czy zmiana stosowanych akcesoriów na bardziej odpowiadające skórze w obecnym czasie.

   Pamiętaj – nie musisz się przyzwyczajać do czegoś, co nie działa wystarczająco dobrze. Sprzęt to nie kara, tylko narzędzie. Ma ułatwiać życie, a jeśli przestaje, trzeba reagować.

Co powinieneś wiedzieć, a czego nie musisz

Nie musisz znać rynku ani być ekspertem od każdego rodzaju sprzętu. W tym pomóc Ci mogą pielęgniarki i opiekunki stomijne, doradcy medyczni a także działający pod auspicjami naszej Fundacji Wolontariusze Bratnie Dusze.

Skorzystać też możesz z bezpłatnych konsultacji, podczas których zadać można każde pytanie w temacie, który w kontekście życia ze stomią niepokoi Cię i odbiera komfort. Warto się przełamać i spróbować – bo czasem jedna rozmowa może przynieść ulgę, na którą być może drogi Przyjacielu Stomiku, czekasz miesiącami.

Twój komfort to nie kaprys. To codzienna jakość życia, na którą zasługujesz. Dlatego warto znać swoje prawa, a Twoim niezbywalnym prawem jest dobre życie bez bólu, stresu i bez dyskomfortu. Codziennie, a nie od święta.

Masz prawo do używania sprzętu i akcesoriów różnych firm i rodzajów.

Masz prawo porównywać ceny produktów stomijnych i wybierać te, pochodzące wprost od producenta.

Masz również prawo (zanim zamówisz pełną ilość), do zamawiania bezpłatnych próbek sprzętu i akcesoriów. To ważne i potrzebne, by zorientować się, które produkty będą dla Ciebie najbardziej odpowiednie.

Masz też prawo do zmiany sprzętu na inny, gdy czujesz, że przestał Ci odpowiadać.

Porozmawiaj o swojej stomii z Twoją opiekunką/opiekunem stomijnym lub zadzwoń i skorzystaj z darmowych konsultacji stomijnych, jakie proponuje w temacie sprzętu i życia z nim - nasz partner i patron naszych działań w kierunku normalizacji życia ze stomią. Sklep medyczny Med4Me. To nie tylko miejsce przyjazne stomikom, ale też takie, w którym znajdziesz sprzęt i akcesoria wszystkich dostępnych na polskim rynku firm i to – w cenach producenta.

Drogi Przyjacielu Stomiku, w myśl promowanej przez nas filozofii mówiącej, że z tematem stomii nikt nie musi i nie powinien borykać się sam, pamiętaj, że sam nie jesteś. Jeśli czujesz, że potrzebujesz wsparcia – skontaktuj się z nami. Jesteśmy tu dla Ciebie.

Tekst: Iza Janaczek
Zdjęcia: Fundacja STOMAlife i blog Med4Me