Vademecum Stomika. Co warto wiedzieć, by zrozumieć stomię i od czego zacząć

Życie ze stomią bywa wyzwaniem. Ale wcale nie musi być czymś, co zmienia je w koszmar. Najważniejsze w życiu ze stomią, co podkreślamy zawsze, jest właściwe do niej podejście. Ono z kolei ma swój początek w odpowiednich narzędziach, które umożliwiają zrozumienie tematu i odpowiednie wprowadzenie go w życie.

Temat stomii i życia z nią, zwłaszcza nowym stomikom, wydaje się skomplikowany i nie do ogarnięcia. Jednak, z pomocą wiedzy i ludzi, którzy chcą się nią dzielić, stomia staje się sposobem, dzięki któremu (nadal) można żyć i to życiem niewiele różniącym się od tego sprzed wyłonienia.

Temat stomii to temat rzeka. To wiele, naprawdę wiele rzeczy, które trzeba sobie przyswoić i wprowadzić w życie. I bardzo ważne jest, by zrobić to z sensem, właściwie i po kolei – bo tylko takie podejście gwarantuje dobre życie ze stomią. Tymczasem najczęściej jest tak, że ogrom wiedzy do przyswojenia "na już" powoduje, że nawet nie wiemy od czego zacząć i gdzie szukać, by znaleźć jakikolwiek punkt zaczepienia.

Vademecum stomika to kilka punktów - praktycznych rad i wskazówek, które (zwłaszcza na początku życia ze stomią) mogą pomóc w radzeniu sobie z codziennymi stoma-wyzwaniami. Ich zrozumienie i wdrożenie sprawi, że czynności związane z zaopatrzeniem stomii przestaną być “wyzwaniami nie do ogarnięcia” a staną się tylko i wyłącznie jeszcze jednym punktem codziennej rutyny, która sprawi, że życie ze stomią stanie się nie tyle znośne, co wręcz – dobre i – "normalne".

Stomik i osoby z jego otoczenia często nie mają pewności od czego zacząć rozpoznawanie tematu, czego szukać i o co pytać. Przeraża ich ogrom wiedzy, którą będą musieli bardzo szybko przyswoić. By odczarować to wrażenie przytłoczenia zebraliśmy ten ogrom wiedzy w kilka punktów, które, choć kryją w sobie wiele tematów i dodatkowych zagadnień, gdy są uporządkowane – zdecydowanie przestają przerażać.

Edukacja (siebie i innych) i zrozumienie tematu

Pierwszym krokiem do zrozumienia stomii i jej wpływu na życie stomika jest zdobycie gruntownej i rzetelnej wiedzy na jej temat. Co kryje się pod hasłem “edukacja stomijna”? Szeroko pojęta wiedza o stomii i wszystkim, co jej dotyczy.

Chodzi tu o zgłebienie wiedzy dotyczącej:

• rodzaju posiadanej stomii,
• woreczków, jakie są dla niej dedykowane - z uwzględnieniem nie tylko rodzaju stomii, ale też jej wyglądu
• sposobu zmiany woreczka i dbania o skórę, która na co dzień znajduje się pod stomijną płytką
• wyboru kosmetyków, które są dedykowane do danego rodzaju skóry.

Takiego wyboru można dokonać u naszego patrona i sponsora, czyli w sieci sklepów medycznych Med4Me. W swojej ofercie sklepy te posiadają wszystkie dostępne na polskim rynku produkty stomijne, które stomik otrzymać może wysyłkowo lub udając się do punktu osobiście.
A jako, że nie zawsze „trafia się” idealnie już za pierwszym razem (ponieważ każda skóra jest inna i wymaga innej ochrony), warto skorzystać z prawa do otrzymania darmowych próbek. Tylko przez próbowanie kolejnych specyfików można znaleźć te, które będą najbardziej przyjazne dla skóry i będą chronić ją najlepiej.

Opieka pielęgniarki stomijnej lub stomijnej opiekunki (opiekuna)

Regularna opieka pielęgniarska jest niezwykle ważna dla osób z stomią i stomik ma do niej prawo. Pielęgniarka stomijna może pomóc w doborze odpowiednich produktów stomijnych, udzielić wskazówek dotyczących pielęgnacji skóry wokół stomii oraz zapewnić wsparcie emocjonalne i praktyczne.

Jednak, stomik chcąc wrócić w pełni do samodzielnego życia powinien nauczyć się samodzielnego dbania o swoją stomię, co oznacza, że powinien być samowystarczalny. Zwłaszcza w temacie zmiany woreczka. Taka samodzielność pozwala wrócić do  życia, jakie się wiodło przed operacją (praca, wyjścia z domu, sport, urlopy, spotkania towarzystkie, hobby).

Dobór odpowiednich produktów stomijnych

Nie ma dobrego życia ze stomią bez odpowiednich - celowanych produktów stomijnych. Ich właściwy dobór jest kluczowy dla komfortu i skuteczności zarządzania własnym życiem ze stomią, tak, by było to dobre życie.

Istnieje wiele rodzajów worków stomijnych, akcesoriów a także cała gama kosmetyków do dbania o właściwą kondycję skóry wokół stomii. By wybrać te właściwe, trzeba korzystać z wspomnianego tu już prawa do testowania różnych produktów.

Warto eksperymentować z różnymi produktami, aby znaleźć te, które najlepiej odpowiadają danemu stomikowi. Dotyczy to zarówno woreczków, jak i akcesoriów stomijnych.

Pielęgnacja skóry wokół stomii

Prawidłowa pielęgnacja skóry wokół stomii jest kluczowa dla zapobiegania podrażnieniom i infekcjom.

I dlatego tak ważne są produkty służące do dbania o skórę pod stomijną płytką. Ich używanie pomaga zachować lepszą kondycję skóry znajdującej się pod woreczkiem, a to z kolei sprawia, że życie ze stomią nie jest udręką spowodowaną ciągłym bólem i dyskomfortem. Dlatego właśnie w temacie stomii ogromną rolę odgrywa uważność, zwłaszcza podczas zmiany woreczka oraz dbanie o skórę wszystkimi dostępnymi, polecanymi i dedykowanymi metodami.

Stosowanie chusteczek myjących skórę, bariery ochronnej nakładanej na skórę, czy pasty uszczelniającej to nie próżność i fanaberia, lecz działanie zapobiegające pogorszeniu jakości życia ze stomią. Skóra narażona na kontakt ze żrącą treścią jelitową ulega podrażnieniom i uszkodzeniom, to z kolei wpływa na przyczepność przyklejanego do niej sprzętu. Gdy przyczepność ta jest niewystarczająca, woreczek odkleja się a treść podcieka, co skutkuje dalszym i głębszym uszkadzeniem skóry. To z kolei powoduje ogromny ból i prowadzi do groźnych powikłań. By temu wszystkiemu zapobiec, warto korzystać z ochronnych i wspomagających kosmetyków dedykowanych do skóry wokół stomii.

Dieta i nawodnienie

Niebagatelny wpływ, zarówno na pracę jelit jak i na wydzielaną do woreczka treść, ma też stosowana dieta oraz nawadnianie się. W związku z tym, że nie ma czegoś takiego jak “specjalna dieta stomika”, osoby z wyłonioną stomią powinny dbać o dietę, nazywaną powszechnie - zdrową. Dieta taka – o ile lekarz nie zaleci inaczej, to dieta bogata w błonnik i bazująca na chudym mięsie, które lepiej przyrządzać poprzez pieczenie, gotowanie i duszenie a nie – smażenie. Stomik powinien też unikać potencjalnie szkodzących mu pokarmów, które sprawiają, że odczuwa on dyskomfort z powodu wzdęć, gazów, biegunek czy zapać.
Powinien także regularnie pić odpowiednią ilość płynów, aby zapobiec odwodnieniu.

Aktywność fizyczna

Zdrowy ruch to zdrowa głowa. Ta dewiza działa też w przypadku stomików. Prowadzenie aktywnego trybu życia jest ważne dla ogólnego zdrowia i samopoczucia osób z stomią. Regularna aktywność (spacery, marsze, biegi, basen lub inne aktywizacje) może pomóc w utrzymaniu dobrej kondycji fizycznej oraz – co w przypadku stomików ma ogromne znaczenie – także poprawić nastrój i samopoczucie.

Psychospołeczne wsparcie

Temat stomii, choć coraz bardziej powszechny, w społeczeństwie nadal jest stosunkowo mało znany. Mało wiedzą o nim chorzy, którzy ze względu na stan zdrowia powinni wiedzieć, że istnieje coś takiego jak "stomia", i że jest to opcja, która może przywrócić im jakościowe życie.

Mało wiedzą lub wręcz nie wiedzą o stomii nic, osoby z otoczenia potencjalnych stomików, lub - już stomików. Taka sytuacja prowadzi do negowania przez nich tematu, który z powodu braku wiedzy - przeraża. Tymczasem wsparcie psychospołeczne od rodziny, przyjaciół i grup wsparcia, dla osób ze stomią jest niezwykle pomocne w radzeniu sobie z trudnościami i wyzwaniami, jakie stomia może rodzić.

Stomik może żyć dobrym życiem

Dobre życie ze stomią to zaledwie parę punktów, z którymi trzeba się zapoznać i które warto wprowadzić do swojej codzienności, by znowu wieść jakościowe życie.
Wiedza ogólna, a nie mity, pomoc techniczna, dobrze dobrany sprzęt, właściwa pielęgnacja skóry wokół stomii, zdrowa dieta, aktywność fizyczna i wsparcie społeczne – tylko tyle i aż tyle wystarczy, by życie ze stomią nie różniło się od tego dawnego.

Życie ze stomią może i powinno być dobre i jakościowe. By tak było, trzeba stomię zaakceptować, a jeśli to ponad siły stomika – trzeba ją chociaż tolerować. Aby to było możliwe, stomię trzeba poznać i zrozumieć. I dlatego tak ważne jest, by wiedzy na temat stomii szukać w rzetelnych źródłach.
Nasza Fundacja prowadzi wiele szkoleń w tym zakresie, odwiedzamy też szkoły i przedszkola, organizujemy kolonie dla dzieci i młodzieży, spotkania przy kawie a także prowadzimy swoje social media. I odpowiadamy na każde pytanie dotyczące stomii, które można zadać nam bezpośrednio podczas spotkań lub – w social mediach – tu, można robić to także anonimowo.

Warto pamiętać, że w dużej mierze mamy wpływ na to, jak będzie wyglądać nasze życie – także to ze stomią.

Tekst Iza Janaczek
Foto archiwum Fundacji STOMAlife
Na zdjęciach przedstawione zostały migawki działań Fundacji na rzecz poprawy życia stomików,
a także sprzęt stomijny dostępny w sklepach medycznych Med4Me
należących do naszego partnera i sponsora naszych dzialań.