Stoma-organizacja - jak sobie zorganizować zarządzanie sprzętem stomijnym?

Wyłonienie stomii oznacza zreorganizowanie codzienności. Według wielu osób, stomia wręcz wywraca życie do góry nogami. My wolimy twierdzić, że je zmienia i że warto zrobić tak, by na lepsze.

Stomia to wiele zmian na wielu płaszczyznach. I staramy się o nich wszystkich tu wspominać w kontekście usprawniania życia ze stomią, zarówno w temacie: diety, pracy, aktywności fizycznej, snu, mody, posiadania potomstwa i wielu innych.

Dziś zatem przyjrzyjmy się sprawie bardziej technicznej, której nie sposób pominąć w życiu osób ze stomią.

Stomia to przede wszystkim nowa rutyna higieniczna.

Stomik odkąd nim został musi regularnie zmieniać worek stomijny i dbać o skórę wokół stomii. By to było możliwe, potrzebuje sprzętu stomijnego (to: worki i płytki stomijne) oraz akcesoriów stomijnych, które choć nie są obowiązkowe, bardzo mocno wpływają na lepszą jakość życia po operacji (akcesoria stomijne to produkty przeznaczone do dbania o jakość skóry pod stomijną płytką i wokół niej).

Uwaga! Wśród samych stomików bardzo często zamiast sformułowania: „akcesoria stomijne” używa się sformułowania „kosmetyki stomijne”. Warto podkreślić, że to nazwa bardzo nieformalna i stosowana tylko wśród osób ze stomią.

Oficjalnie produkty do ochrony i pielęgnacji skóry wokół stomii noszą nazwę: akcesoria stomijne.

Co zaliczamy do akcesoriów stomijnych?

To spray wspomagający odklejanie worka stomijnego, spray z barierą ochronną nakładaną na oczyszczoną skórę, puder ochronny, pianka, chusteczki czyszczące, pasty uszczelniające i inne produkty, których stomicy używają podczas wymiany worka stomijnego. 

W temacie stomii warto zacząć od tak zwanych truizmów, które nimi wcale nie są dla nowych stomików.

„Sprzęt stomijny, convex, płytka stomijna płaska, akcesoria stomijne, hydrokoloidowe pierścienie, zaopatrzenie stomii, podciekanie”… To słowa, które nowi stomicy słyszą najczęściej po raz pierwszy w szpitalu - po operacji wyłonienia stomii.

Trzeba je przyswoić, zapamiętać i wiedzieć, czego konkretnie dotyczą, bo od tego, jak zostaną zapamiętane i zaimplementowane do życia ze stomią, w dużej mierze będzie zależała jego jakość.

Sprzęt stomijny i akcesoria stomijne to coś, czego stomik używa co najmniej raz w tygodniu. Warto więc rzeczy te mieć pod ręką.

Sprzęt stomijny osoby ze stomią otrzymują w formie refundacji. Zlecenie na sprzęt stomijny oraz zlecenie na akcesoria stomijne wypisuje lekarz, także lekarz POZ.

W ramach refundacji stomikom przysługują zarówno worki stomijne + płytki stomijne (jeśli stomik używa sprzętu dwuczęściowego), jak i akcesoria stomijne, czyli produkty, które służą do pielęgnacji skóry wokół stomii oraz te, które ułatwiają zmianę woreczka. Wysokość refundacji jest zróżnicowana i warto dowiedzieć się o niej więcej, pytając pielęgniarkę stomijną lub stomijną opiekunkę. Wszelkie informacje na ten temat możecie otrzymać również, drodzy Przyjaciele Stomicy, dzwoniąc zarówno na numer Fundacji STOMAlife, jak i sieci Sklepów Med4Me. Oba numery podane zostały na końcu artykułu.

Co to znaczy zarządzać sprzętem stomijnym?

Mówiąc bardzo obrazowo, to znaczy widzieć, ile się go w danym momencie ma i trzymać go w takim miejscu, by nie powodował chaosu, zwłaszcza podczas zmiany worka.

W ramach refundowanych limitów stomicy otrzymują regularnie sprzęt stomijny (można go odebrać w wybranym sklepie medycznym lub otrzymać przesyłką kurierską). Jeśli według stomików limit jest niewystarczający i nie pokrywa ich potrzeb (jeśli sprzętu zaczyna brakować, zanim będzie można otrzymać kolejny w ramach refundacji), dokupują rzeczy, których potrzebują w danym czasie. Bywa też i tak, że limit wystarcza i podczas odbierania kolejnego, stomik ma jeszcze zapasy pozostałe z poprzednich dostaw.

Bez względu na ilość posiadanego sprzętu warto umieć skutecznie nim zarządzać. Tak, by zawsze były pod ręką i by zawsze były przechowywane właściwie.

1. Jeśli sprzętu i akcesoriów jest na tyle dużo, że nie mieszczą się w podręcznej kosmetyczce/pudełku – rozdziel je na 3 części.

   Jedną część trzymaj w miejscu, w którym zmieniasz woreczki na nowe. Najczęściej jest to łazienka. Warto mieć w niej pojemnik (koszyczek, pudełko), w którym znajdować się będą rzeczy potrzebne do zmiany worka. Są nimi najczęściej:

   • worki stomijne – warto mieć ich parę sztuk w pudełku podręcznym
   • spray do odklejania worka
   • chusteczki oczyszczające skórę po odklejeniu worka z resztek pasty, kleju i treści pokarmowej
   • spray/chusteczki z płynem ochronnym
   • pasta uszczelniająca albo pierścienie hydrokoloidowe, w zależności od tego, czego używa stomik
   • pierścienie hydrokoloidowe zwykłe i z aloesem. Te pierwsze stosowane są najczęściej jako dodatkowe zabezpieczenie przylepca. Te drugie – bezpośrednio na skórę pod płytką stomijną w miejscu, gdzie jest one podrażniona. Warto dodać, że również pierścienie hydrokoloidowe bez aloesu mogą pomóc zażegnać podrażnienie z uwagi na łagodzące i lecznicze działanie hydrokoloidu.
   • szare mydło (koniecznie szare, ponieważ mydło perfumowane nie jest wskazane do mycia okolic stomii)
   • nożyczki stomijne – do wycinania otworu w płytce stomijnej (jeśli stomik używa sprzętu z wycinanym otworem)
   • kilka woreczków na zużyte woreczki
     
     
      

2. Drugą część trzymaj w torebce, plecaku, saszetce, torbie, którą zazwyczaj bierzesz, wychodząc z domu.

   Warto wyrobić sobie rutynę, by taki mały niezbędnik zabierać z sobą zawsze wychodząc z domu - na wypadek konieczności zmiany worka poza własną łazienką. W takim niezbędniku powinny znaleźć się rzeczy, których stomik używa przy każdej zmianie worka, tylko w pojedynczych ilościach:

   • 2-3 worki (lub worki i płytki, jeśli to sprzęt dwuczęściowy)
   • nożyczki (jeśli jest konieczność wycinania otworu w płytce)
   • jeśli stomik zna już swoją stomię i granice jej powiększania się, może przygotować woreczki z już wyciętym otworem
   • chusteczki do oczyszczania okolic stomii
   • spray/chusteczki z barierą ochronną
   • pasta uszczelniająca lub pierścień uszczelniający nakładany szczelnie wokół stomii
   • woreczek na zużyty worek

   Taki pakiecik mieści się w woreczku strunowym, który można włożyć do torebki lub plecaka.
   
   
    

3. Trzecia część sprzętu i akcesoriów, to tak zwany zapas na później.
    

   Sięga się do niego, by uzupełnić sprzęt, z którego korzysta się na bieżąco. Ten dodatkowy zapas warto trzymać w suchym i chłodnym miejscu. To może być szafa w holu, półka w pokoju lub innym miejscu.
   Warto posegregować produkty, każdemu przypasowując jedno pudełko lub koszyk z tworzywa (można je kupić w wielu sklepach, także sieciowych).

   Z kolei pudełka można kupić, a można je zaadoptować – to może być więc zarówno pudełko po butach, jak i pudełko po workach stomijnych).
   
   

   W myśl zasady porządku w sprzęcie warto posiadany w domu sprzęt i akcesoria posegregować w grupy tematyczne: czyli w jednym pudełku/koszyku można trzymać chusteczki do czyszczenia skóry i te do jej ochrony, w drugim odklejacze, pianki i spraye do ochrony skóry, w kolejnym – pasty uszczelniające i pierścienie hydrokoloidowe.

   Dla wygodniejszego użytkowania - warto również te tematycznej pudełka oznaczyć, naklejając na nich karteczki z nazwami tego, co jest w środku.

   Gdy w podręcznym (nazwijmy go „łazienkowym”) pudełku rzeczy się kończą, by je uzupełnić, sięga się do zapasów zostawionych na później.

   W ten sposób w sprzęcie i akcesoriach jest porządek i stomik ma kontrolę nad tym, które produkty wciąż ma w zapasie, a które zaczynają się kończyć.

Przechowywanie worków stomijnych i akcesoriów

• Worki stomijne można wyciągnąć z pudełka, w jakie pakuje je producent i trzymać w wygodniejszym dla siebie miejscu. Ważne jednak, by nie były one narażone na nadmierny chłód lub nadmiernie wysoką temperaturę.
  Powinny być też przechowywane w suchym miejscu.
• Podobne wytyczne dotyczą akcesoriów stomijnych. Powinny one być przechowywane w suchym i chłodnym miejscu.
• Należy również pamiętać o zabezpieczeniu akcesoriów po ich użyciu, co oznacza zakręcenie tubki z pastą ochronną, zabezpieczenie niezużytego pierścienia lub półpierścienia hydrokoloidowego, nałożenie zatyczki na pojemniki z pianką czy sprayem.
• Data ważności
  Warto pamiętać, by na nią patrzeć i mając zapas np. pasty uszczelniającej czy sprayu wspomagającego w odklejaniu worków, w pierwszej kolejności sięgać po te produkty, które mają krótszy termin przydatności.

Organizacja przede wszystkim

Życiu ze stomią to zmiany w codziennej rutynie i organizacji. Warto podejść do nich z neutralnością i otwartością. Warto pytać, co sprawdza się u innych osób ze stomią i jak radzą sobie z rzeczami, które mogą jeszcze zaskakiwać niedoświadczonego stomika z mniejszym stoma-doświadczniem.

Dlaczego warto pytać?

Ponieważ w ten sposób można stomię uczynić bardziej zrozumiałą i mniej straszną.

Zorganizowanie sobie środowiska do jej poznawania, obserwowania i higieny sprawia, że łatwiej się z nią oswoić. Chaos w jakimkolwiek stoma-aspekcie powoduje z kolei większy stres, że tematu się nie da ogarnąć. Da się. Gdy wprowadzi się odpowiednią rutynę i organizację.

Dobre sposoby na zarządzanie sprzętem i akcesoriami stomijnymi to coś, co zdecydowanie sprawia, że kolejne tematy dotyczące życia ze stomijnym workiem są do ułożenia i zrozumienia.

Drodzy Przyjaciele Stomicy, nie musicie zostawać z problemem sami. Jeśli borykacie się z pytaniami, na które nie znacie odpowiedzi, bądź przeczuwacie, że są rzeczy, które można zrobić efektywniej, ale w tym momencie nie przychodzi Wam do głowy – jak to zrobić, skontaktujcie się z nami. Z doświadczenia wiemy, że problemy stają się mniejsze, gdy nie zostaje się z nimi sam na sam.

Tekst: Iza Janaczek
Zdjęcia: Sklep Medyczny Med4Me

Drodzy Stomicy, jeśli macie pytanie także w temacie refundacji sprzętu stomijnego i akcesoriów stomijnych, służymy pomocą pod numerami:

STOMAlife: nr tel.: +48 800 633 463
MED4ME: nr tel.; +48 800 120 130