Tęsknota w barwach | Okiem specjalisty | Artykuły

TĘSKNOTA W BARWACH ŻYCIA

Autor: Monika Mularska-Kucharek

Bardzo często, kiedy myślę czy mówię o tęsknocie, pobrzmiewa w moich uszach piękny wiersz z gatunku miłosnej i refleksyjnej liryki Antoniego Słonimskiego pt. Żal. Dotyczy on klasycznego wymiaru tęsknoty, utożsamianej na ogół z miłością, pragnieniem bycia z kimś, kogo kochamy, wspominaniem wspólnie spędzonych chwil. Podmiotem lirycznym jest zakochany mężczyzna, który w sentymentalny sposób powraca do wspomnień z ukochaną. Jednak najbardziej znamienne zdanie czytamy w ostatniej zwrotce:

„Tęsknota, słowo zużyte, otwarło mi swoją dal…

Jak różne są słowa ukryte w króciutkim wyrazie: żal”.

Tęsknota to uczucie, które towarzyszy nam od najmłodszych lat. Dlatego też jest przez nas bardzo często odczuwane w różnych sytuacjach, nie zawsze tych związanych z miłością. Mam jednak poczucie, że niejednokrotnie nie zdajemy sobie sprawy, co się za tym uczuciem kryje w sensie psychologicznym. I co najważniejsze, że nie musi ono łączyć się z umieraniem czy usychaniem, jak to zwykło się mówić, a zatem, że nie ma jedynie wymiaru destrukcyjnego. Jedno jest jednak pewne, najczęściej kojarzy się nam z doznawaniem przykrych i trudnych emocji. Kiedy tęsknimy, odczuwamy przecież smutek, złość lub też wspomniany przez Słonimskiego żal, za którymi kryją się różne emocje, pragnienia, potrzeby. Do tego dochodzą negatywne wspomnienia z wczesnych lat dzieciństwa i tęsknoty za oddalającą się matką, niewłaściwe wzorce radzenia sobie z separacją. I przekonanie, że tęsknota czyni człowieka nieszczęśliwym, że stoją za nią obficie wylewane łzy i poczucie straty, a nawet utratą sensu życia.

A gdyby tak spojrzeć na tęsknotę bardziej konstruktywnie? Przyjrzeć się temu, co się za nią naprawdę kryje, jakie potrzeby, pragnienia? I w końcu, gdyby tak tęsknotę zaakceptować i potraktować ją jako pewne doświadczenie, które może nas wzmocnić, rozwinąć czy też zainspirować do przewartościowania naszych potrzeb?

Przypominam sobie rozmowę z pewną panią w średnim wieku, która z żalem wspominała czasy młodości, wyrażając jednocześnie ogromną tęsknotę za tym, co było i minęło i, co oczywiste, już nie wróci. Ta tęsknota powodowała, że odczuwała dużą frustrację i niezadowolenie ze swojego aktualnego życia. Generalnie wszystko poza córkami było nie takie, jak powinno, i nie dawało jej satysfakcji. Jak to ujęła: „gdybym mogła cofnąć czas, to podjęłabym inne decyzje. I studia inne bym skończyła, i inną pracę wybrała, i może nawet mąż byłby inny”. Kiedy uświadomiła sobie, że za tym wszystkim kryły się małe lub większe tęsknoty za poczuciem szczęścia, spełnienia, pasji, możliwości wyboru, nagle okazało się, że te potrzeby w pewnym stopniu może zaspokoić tu i teraz. Postanowiła zmienić pracę, wrócić do swojego hobby, przewartościować swoje potrzeby. Oczywiście nie zadziało się to ad hoc, ale to doświadczenie tęsknoty pokazało jej, czego tak naprawdę potrzebuje, co jest dla niej ważne.

Oczywiście podobne historie można by mnożyć. Jednak warto zauważyć, że płynie z nich bardzo cenny wniosek: tęsknota sygnalizuje, co jest dla nas ważne, na czym nam zależy, pokazuje nam nasze potrzeby. Niestety nie zawsze jesteśmy w stanie dotrzeć do prawdziwego podłoża tęsknoty sami, ponieważ albo wypieramy to uczucie, albo zagłuszamy bądź też przeżywamy ją w sposób destrukcyjny.

Warto pamiętać, że tęsknota jest integralną częścią naszego życia i że dla naszego zdrowia psychicznego dobrze jest jej doświadczać w sposób świadomy i konstruktywny, podobnie jak i tych wszystkich trudnych emocji, które za nią stoją. To może okazać się bardzo rozwojowe i poszerzyć naszą perspektywę lub też umożliwić nam wyjście z negatywnych schematów.

Zdarza się przecież, że tęsknota wiąże się z lękiem przed zmianą, np. nowym związkiem. Pamiętam historię pewnej kobiety, która po wielu latach życia w destrukcyjnej relacji postanowiła ten związek zakończyć. W radzeniu sobie z tą trudną zmianą utknęła na wiele miesięcy w tęsknocie, wzmacnianej przez pozytywne i piękne wspomnienia, które z miesiąca na miesiąc wypierały te negatywne. Zaczęła zatem idealizować swojego byłego partnera i relacje, pogrążając się w tęsknocie za nim i za tym, co pozytywne. Ale co bardzo ważne, odmawiała sobie prawa do szczęścia, do bycia z kimś innym, skazując się wręcz na wieczną samotność. Tak, niestety, to widziała. Oczywiście, pracując nad sobą, przyglądając się swoim potrzebom i stłumionym emocjom, uświadamiając sobie psychologiczny aspekt zmiany oraz tego, co się za tym kryje, skonfrontowała się z tęsknotą w sposób konstruktywny. Przede wszystkim pozwoliła odejść swojemu partnerowi w sensie emocjonalnym. Zmieniła również nawyki myślowe dotyczące swojej przyszłości i budowania nowej relacji, ale już na innych zasadach. Pomocna okazała jej się i wiedza psychologiczna, i proces terapeutyczny, dzięki czemu umiała wyciągnąć z tego trudnego doświadczenia cenne wnioski. Zrozumiała, co się z nią działo i co może z tymi uczuciami zrobić, jak poradzić sobie z pustką, z deficytem.

Dlatego też warto wiedzieć o tęsknocie nieco więcej, a jeśli trzeba, poprosić o wsparcie!

W sensie psychologicznym tęsknota to uczucie braku kogoś dla nas ważnego albo czegoś istotnego. Najczęściej kojarzy się nam z pragnieniem bycia z kimś, kogo nie ma. Wówczas wszystkie nasze myśli krążą wokół konkretnej osoby bądź konkretnego tematu. Dzieje się tak, ponieważ tęsknota nierozerwalnie łączy się z miłością. Kiedy kogoś kochamy, przebywanie z nim jest bardzo silną potrzebą, dlatego jego nieobecność wywołuje uczucie tęsknoty, której towarzyszą niepokój, zamyślenie lub smutek. Im bardziej tęsknimy, tym bardziej może to być dla nas dotkliwe. A zatem w trosce o swoje zdrowie psychiczne, a co za tym idzie również fizyczne, nie warto, jak mówi powiedzenie, z tęsknoty usychać. Trwanie w takim stanie przygnębienia i frustracji może nawet prowadzić do depresji i wycofania się z życia. Dlatego należy zadbać o siebie w sposób intencjonalny i świadomy. Warto robić to, co sprawia nam przyjemność i satysfakcję; przekierować uwagę na inne obszary aktywności, a wtedy czas minie szybciej, a uczucie tęsknoty będzie mniej dotkliwe. Jeśli zajmiemy czymś nasz mózg, nie będzie nas męczył tym, czego nie dostaje! Tak było w przytoczonej historii. Jej bohaterka, uświadamiając sobie, że ma wpływ na to, co się z nią dzieje, a także na swoje emocje i odczucia, zaczęła podejmować świadome i konstruktywne decyzje. Ale co istotne, zrozumiała także, że rozstanie z partnerem nie oznacza całkowitego wyrzucenia go ze swojego życia, zapomnienia o nim, że może zachować to, co w związku z nim było dobre i pozytywne.

Tak to przecież już jest w naszym życiu, że niekiedy pozostają tylko wspomnienia, ale jeśli wracamy do czegoś, co minęło, w sposób świadomy, w zgodzie ze sobą, bez nadmiernej frustracji, rozgoryczenia, to może się to okazać pomocne w radzeniu sobie z tęsknotą. Wspomnienia to dar, o czym piszę w wierszu.

Wspomnień czar

Powracasz myślami do tego, co było i nie wróci.

Sięgasz po chwile, które odeszły w niepamięć.

Rozmyślasz o tęsknotach małych i dużych.

Wracasz na drogi, które przemierzyłeś.

Bywasz znów z tymi, których nie ma.

Słyszysz słowa, które dały szczęście.

Żyjesz miłością, która uskrzydlała.

Widzisz piękne kolorowe obrazy.

Patrzysz, jak sobie radzisz.

Czujesz siłę i radość.

Wracasz do przeszłości na chwilę.

Żyjesz tym, co miłe.

Wspomnień czar to dar.

Twój dar! Na zawsze!

Dni i noce przeminą.

Wspomnienia pozostaną.

Przypominają mi się słowa kobiety, która zauroczyła się pewnym mężczyzną, a może nawet się w nim zakochała. A do tego tak bardzo za nim tęskniła, że nie była w stanie skupić się w pracy i w domu. Wszystkie myśli krążyły głównie wokół niego. Ponieważ była w związku, nie mogła sobie pozwolić na to uczucie i go nie akceptowała. O tym, co czuła, opowiadała z wielkim przejęciem i zaangażowaniem, a jednocześnie nieśmiałą nadzieją, że ją po prostu z tej miłości i tęsknoty wyleczę. I choć nie ma tabletki na „odkochanie się i nietęsknienie”, to faktycznie z takiej nieproszonej miłości i tęsknoty da się wyleczyć. Ważne, aby ją zaakceptować, bo często nie zdajemy sobie sprawy, że im bardziej się przed nią wzbraniamy, im bardziej staje się niedostępna, tym bardziej jest atrakcyjna i mocniej jej pożądamy, bo tak reaguje na to nasz mózg. Znamy przecież dobrze powiedzenie: „zakazany owoc smakuje najlepiej”! Dlatego też warto znaleźć w swoim sercu szczególne miejsce dla adresata naszych uczuć i być może pójść za radą wyśpiewaną przez Seweryna Krajewskiego w piosence Uciekaj moje serce… I jeśli nawet przyjdzie nam potęsknić, bo nasze serce niemalże wyrywa się z piersi w stronę osoby będącej źródłem miłosnych westchnień, warto podejść do tego ze zrozumieniem, nie obwiniać się, nie karcić, nie wyrzucać sobie, bo przecież często stoją za tym emocje, hormony, nad którymi trudno zapanować. Być może czasem warto pójść za tą miłością, jeśli tak zdecydujemy. Ważne, aby być w zgodzie z sobą. Wspominana przeze mnie kobieta dokonała wyboru w poszanowaniu dla swoich wartości, ale zrobiła to świadomie. W taki sposób zaakceptowała także uczucia, które się zrodziły. Śmiem przypuszczać, że ta miłość i tęsknota wzbogaciły ją także o pozytywne doświadczenia, które warte będą wspomnień! Jej historia, tak jak i pozostałe, które przytoczyłam, pokazują że tęsknota niejedno ma imię, że ubrana w barwy życia, jest jego nieodłącznym elementem. Najważniejsze, aby dobrze ją przeżyć, czego życzę Czytelnikom. A do życzeń dołączam mój wiersz, który na płycie Drogowskazy szczęścia. W drodze po lepszy dzień wyśpiewał Piotr Podgórski.

Tęsknota^[1]

„Tęsknota słowo zużyte otwarło mi swoją dal”,

Pisał Antoni Słonimski w wierszu Żal.

I przyznać rację autorowi trzeba,

Że z tęsknoty rodzi się wielka potrzeba!

Potrzeba, by być z kimś, z kim się nie jest.

By czuć czyjś dotyk i pocałunków szelest.

By wtulić się w kogoś i na długo pozostać.

By trwać w tym i już nigdy się nie rozstać!

Tęsknota wzbudza radość i wzmaga smutek

I dobrze, że rozum biegnie sercu na ratunek.

Bo gdyby było inaczej, biedny byłby człowiek.