Stomia od kuchni. Stomik w plenerze. Stomik na biwaku

Letnie miesiące sprzyjają wyjazdom. Z tego czasu aktywie skorzystać planuje również wiele osób ze stomijnym woreczkiem. Wielu stomików postanawia spędzić swoje urlopy poza domem. Ku naszej wielkiej radości, coraz więcej osób z wyłonioną stomią nie chce też rezygnować z aktywności tylko dlatego, że urlop nie zakłada pobytu w hotelu z pełnym węzłem sanitarnym. Biwak, nocleg pod namiotem, spanie w kamperze? Stomia nie wyklucza takich form spędzania wolnego czasu. I są one dla stomika jak najbardziej osiągalne. Trzeba się tylko do nich odpowiednio przygotować, traktując sprzęt stomijny jak nieodłączną część ekwipunku, a nie problem czy ograniczenie.

Dziś z cyklu: „stomia od kuchni”, napiszemy o stoma-rutynie w warunkach polowych. Czyli o tym, jak przygotować się do biwaku ze sprzętem stomijnym. Zapraszamy do lektury.

Logistyka, zamiast lęku i stresu

Biwak to sytuacja, która wymaga od stomika więcej przewidywania niż od pozostałych uczestników wyprawy. Brak dostępu do łazienki z lustrem i umywalką nie musi oznaczać dyskomfortu – dlatego warto wcześniej zaplanować, jak i gdzie będzie można zadbać o skórę i sprzęt. Jeśli to pole namiotowe – warto sprawdzić (dopytać przed rezerwacją miejsca), czy na obszarze pola kamperowego/namiotowego jest toaleta z oświetleniem i dostępem do bieżącej wody. Jeśli to miejscówka mocno polowa, z mocno polową toaletą typu toi toi – trzeba zabrać ze sobą odpowiednie środki, które pozwolą na bezpieczną zmianę sprzętu w warunkach terenowych.

Przyda się wtedy:

• lusterko (najlepiej składane). To opcja zwłaszcza dla tych osób, które ze względu na umiejscowienie stomii korzystają z tego udogodnienia podczas codziennej higieny;
• latarka czołowa lub podręczna. Małe polne wygódki często pozbawione są światła, warto się na taką okoliczność przygotować;
• rękawiczki jednorazowe i podkład higieniczny. Warto pamiętać, że nie zawsze przed wymianą worka będzie możliwość, by umyć ręce. Dobrze jest mieć wtedy z sobą rękawiczki jednorazowe. Podkład z kolei przyda się, by położyć na nim akcesoria i sprzęt potrzebny do wymiany;
• wilgotne chusteczki kosmetyczne, chusteczki higieniczne. Te pierwsze przydadzą się do pobieżnego oczyszczenia rąk, zanim pojawi się możliwość ich umycia, te drugie, do osuszenia skóry – także tej przy stomii. Uwaga! Wilgotne chusteczki kosmetyczne nie służą do oczyszczania skóry wokół stomii!! W tym celu używaj chusteczek dedykowanych do higieny stomii i okolic;
• żel antybakteryjny – warto go mieć zwłaszcza w warunkach biwakowych.

Dobrze mieć również zapasową karimatę, jeśli przewidujemy konieczność zmiany sprzętu w pozycji leżącej.

Lista sprzętowa – worek i plecak

W przypadku stomii warto przyjąć zasadę: „lepiej o jedną sztukę za dużo niż o jedną za mało”. Warunki atmosferyczne, intensywniejszy ruch, większa potliwość – wszystko to może sprawić, że sprzęt, który w domu „trzyma” bez zarzutu przez trzy dni, w terenie zacznie się odklejać po jednym.

Co spakować na wyjazd na łono natury:

• worki stomijne (najlepiej 2x więcej niż standardowa liczba sprzętu używanego przez tydzień, podobna zasada dotyczy akcesoriów),
• pierścienie/pasty uszczelniające,
• film ochronny (spray lub pianka),
• chusteczki do oczyszczania skóry wokół stomii (nie żałuj sobie ilości pakując sprzęt i akcesoria na wyjazd. Spakuj ich więcej. Pamiętaj, że nie zawsze będziesz mieć dostęp do bieżącej wody i chusteczki mogą być jedyną metodą oczyszczania skóry wokół stomii);
• woreczki na odpady (najlepiej nieprzeroczyste),
• nożyczki stomijne (jeśli sprzęt wymaga docięcia otworu),
• zapas chusteczek higienicznych – w warunkach biwakowych, gdzie nie ma możliwości użycia wody, mydła i ręcznika, mogą być jedyną opcją osuszania skóry podczas zmiany woreczka;
• zapas bielizny i odzieży na zmianę.

Nie zaszkodzi też mały zestaw awaryjny zawsze trzymany pod ręką (w oddzielnej kosmetyczce): jeden worek, pierścień, chusteczki, rękawiczki i woreczek na odpady. W sytuacji nagłej można zadziałać szybko i bez nerwów.

Pogoda jako czynnik stomijny

Wysoka temperatura to trudniejszy czas dla skóry wokół stomii. Wzmożona potliwość utrudnia przyleganie sprzętu i może powodować podrażnienia. W biwakowych warunkach, gdzie nie ma możliwości dokładnego umycia skóry, jeszcze ważniejsze staje się użycie filmu ochronnego i odpowiedniego osuszenia okolicy stomii przed nałożeniem worka.

O co zadbać w szczególności? Na co zwrócić największą uwagę? Oto kilka punktów, o których warto pamiętać:

• zmieniaj sprzęt w porze maksymalnego wyciszenia stomii. Najczęściej wybieraną przez stomików porą są godziny poranne (przed posiłkiem) lub wieczorne (również przed posiłkiem). Nie bez znaczenia jest również tempertura powietrza. Wielu stomików wybiera porę, gdy jest chłodniej (wczesny poranek, późny wieczór);
• unikaj aplikowania sprzętu na wilgotną lub rozgrzaną skórę. Zanim założysz nowy worek, zadbaj, by skóra była czysta i sucha;
• używaj środków zabezpieczających skórę (film ochronny, pierścień, pasta uszczelniająca);
• noś przewiewną odzież, która nie uciska okolicy stomii;
• dbaj o odpowiednie nawodnienie (zwłaszcza przy ileostomii).

Gospodarka odpadami – zasady etyki polowej

Jednym z tematów, które najczęściej budzą obawy przed wyjazdem, jest kwestia pozbywania się zużytego sprzętu. Na biwaku trzeba działać zgodnie z zasadą "przywiozłeś – weź z powrotem lub wyrzuć w miejscu dozwolonym." Ta zasada dotyczy wszystkich śmieci i odpadków towrzonych podczas pobytu. Także zużytego sprzętu stomijnego.

Co to oznacza w praktyce? O czym pamiętać?

• używaj szczelnych woreczków higienicznych;
• gromadź odpady w osobnej, szczelnie zamykanej torbie (do momentu, gdy będzie możliwe ich wyrzucenie);
• nie wyrzucaj worków do dzikich śmietnisk, lasów, toalet przenośnych;
• w razie potrzeby zabierz odpady ze sobą i zutylizuj w miejscu do tego przeznaczonym.

Komfort psychiczny – must have każdego wyjazdu

Biwak to zarówno test samodzielności jak i pewności siebie. Nie chodzi o to, by udowadniać, że stomia niczego nie zmienia. Ona zmienia sporo. Nie znaczy to jednak, że przekreśla. Zamiast unikać wyjazdów, warto nauczyć się planować je pod kątem swoich potrzeb. A potem – cieszyć się nimi tak samo, jak każdy inny uczestnik wyprawy.

Poczucie kontroli, zapasowy plan, przygotowanie – to podstawa. Ale równie ważne jest nastawienie, czyli świadomość, że z workiem można spać pod namiotem, pić kawę o świcie i nocą patrzyć w gwiazdy. Bo to nie sprzęt decyduje o tym, jak wygląda życie osoby z niego korzystającej – tylko ona sama.

Tekst Iza Janaczek
Foto: Sklep medyczny Med4Me, Pexels