Dzień Stomika. (Nie)widoczne istnieje. Uważność ma znaczenie

Na pierwszy rzut oka to zwykła data w kalendarzu. Kolejne „medyczne święto”, które istnieje i jest obchodzone, ale niewielu wie, o co tak naprawdę w nim chodzi. A jednak Dzień Stomika to coś więcej niż tylko przypomnienie o tym, że stomia przedłuża życie. To dzień ludzi, którzy na własnej skórze – i to w sensie dosłownym – doświadczyli tego, że to życie można rozpocząć od nowa.

O stomii mówi się dziś sporo, ale wciąż nie tyle i nie tak, jak naprawdę należy. Wokół tematu narosło wiele mitów i krzywdzących stereotypów, w które – co najbardziej bolesne – nierzadko wierzą sami stomicy lub osoby, które dopiero czekają na operację. A negatywne do niej podejście potrafi skutecznie zatrzymać człowieka w przedsionku nowego życia, zamiast pomóc mu przekroczyć jego próg. To niesprawiedliwe, bo stomia wcale nie musi oznaczać gorszego życia. Wręcz przeciwnie – dobrze zrozumiana i mądrze „zagospodarowana” potrafi stać się pomostem między przeszłością a przyszłością.

I choć u nas, w Fundacji, Dzień Stomika trwa przez cały rok – bo celebrujemy go dzień po dniu – dobrze, że w kalendarzu znalazła się też ta jedna, symboliczna data.
To doskonały pretekst, by nasza filozofia, którą staramy się przekazywać osobom ze stomią – wbrew utartym schematom i społecznym etykietom – wybrzmiała głośniej i dotarła dalej.

Jak brzmi ta filozofia?

STOMIK MOŻE. Może znów pływać, chodzić na randki, wrócić do zawodu, chodzić po górach i spełniać marzenia. Może, jeśli tylko w to uwierzy. I w takim dniu jak dziś, warto mówić o tym jeszcze głośniej.

Stomia to codzienność od nowa

Stomia to nie choroba, lecz rozwiązanie. Czasem to również jedyna szansa, by uratować życie, odzyskać sprawność albo po prostu wstać z łóżka i odetchnąć pełną piersią. To znak, że ciało znalazło nowy sposób funkcjonowania, i jednocześnie sygnał, że również człowiek powinien znaleźć nowy sposób patrzenia na siebie.

Każdy stomik przechodzi tę drogę inaczej: od niepewności, przez ostrożne oswajanie nowego tematu, aż po powrót do codzienności – tej znanej sprzed operacji, choć już nieco innej. Codzienności, w której worek stomijny staje się czymś równie zwyczajnym, jak okulary, aparat słuchowy czy proteza. I właśnie ta akceptacja nowej zwyczajności jest największą lekcją. I to - dla wszystkich, nie tylko dla osób z wyłonioną stomią.

To lekcja empatii, zrozumienia i uważności. Uważności nie tylko na samą stomię, ale przede wszystkim na człowieka, który ją ma. Na jego nastrój, samopoczucie, potrzebę akceptacji i prawo do niej.

Uważność to aspekt wciąż niedoceniany, a jednak kluczowy. Bo to właśnie ona sprawia, że życie ze stomią – i z osobą, która ją ma – staje się lepsze, pełniejsze i bardziej jakościowe.

Dlatego właśnie mówmy dziś o uważności. O tym, co (nie)widoczne. O tym, że zauważenie drugiego człowieka naprawdę ma znaczenie. Mówmy o tym zwłaszcza dziś, w Dniu Stomika, który w tym roku przebiega pod hasłem: (Nie)widoczne.

Uważność ma znaczenie.

Czy to przypadek? W żadnym razie. Zbyt często mówimy o stomii, lecz za rzadko o samych stomikach. Czas to zmienić.

(Nie)widoczne istnieje i dlatego warto być uważnym, by to dostrzec.

Stomia uczy innego przeżywania codzienności

Osoby ze stomią często mówią: „stomia nauczyła mnie pokory.” Ale jeśli przyjrzeć się bliżej – to coś więcej niż pokora. To mądrość, doświadczenie i siła. To świadomość kruchości, wdzięczność za prostotę i nowa definicja słów: „ciało”, „mogę”, „życie”, „plany”.

Bo stomia nie odbiera człowieczeństwa. Ona tylko je lekko redefiniuje i przypomina, że ciało nie zawsze jest idealne, ale zawsze jest nasze. I że można je polubić, pomimo blizn, worka i historii, której nikt sam sobie nie wybrał.

W tym sensie stomicy to mimowolni i bardzo autentyczni nauczyciele życia. Uczą, że warto doceniać to, co działa. Że można podchodzić z otwartością do własnych ograniczeń. Że warto rozmawiać – szczerze, z podniesionym czołem, bez udawania i bez uciekania wzrokiem. I że prawdziwa siła nie polega na tym, by wszystko mieć pod kontrolą, tylko by przyjąć to, czego kontrolować się nie da.

(Nie)widoczne istnieje. Uważność ma znaczenie.

Stomicy nie potrzebują współczucia. Potrzebują zrozumienia. I równych szans – w pracy, w podróży, w relacjach. Potrzebują, żeby ludzie obok przestali traktować ich jak kogoś „innego”. Bo tak naprawdę stomików od osób bez stomijnego woreczka różni tylko sposób korzystania z toalety. To i nic więcej.

Wielu stomików wraca do życia sprzed operacji. Co więcej, stomicy to ludzie z pasją i siłą. Tym większą, że zbudowaną na wiedzy, jak to jest, być jej pozbawionym. I jest to fakt powszechnie znany, choć zbyt często gubi się w negatywnej legendzie zbudowanej wokół stomii. Tymczasem wielu stomików uprawia sport, pracuje zawodowo, zakłada rodziny, podróżuje, wychowuje dzieci, chodzi na randki, tańczy, nurkuje, wspina się, morsuje i żyje pełnią życia. I to właśnie oni – nie celebryci, nie trenerzy motywacyjni, nie doradcy, którzy nigdy sami nie doświadczyli ciężaru mierzenia się z ograniczeniami – własnymi i tymi budowanymi przez otoczenie – nierzadko są najlepszymi nauczycielami życia. Dlaczego? Bo wiedzą z własnego doświadczenia, że spokój ducha i jakościowe życie nie jest nagrodą za idealne ciało, tylko za akceptację tego, przez co przyszło im przejść.

Stomik może

Codzienność stomików jest najlepszym dowodem, że można żyć pełnią – nawet jeśli ta pełnia wygląda inaczej niż dawniej. Najważniejsze to zauważyć niewidzialne. Bo to, że czegoś nie widać, nie oznacza, że nie istnieje. Istnieje – i nierzadko inspiruje do tego, by stawać się lepszym.

Dzień Stomika nie jest tylko dla stomików.

To dzień, który przypomina o tym, jak kruche, a jednocześnie nieprzewidywalne jest życie. I fakt ten dotyczy każdego człowieka, bez względu na to, w jaki sposób korzysta on z toalety.

Dziś bardzo potrzebujemy empatii, normalizacji i języka, który nie rani. Bo w świecie, w którym wszyscy próbują być „idealni”, ludzie po operacjach stomijnych przypominają, że autentyczność jest więcej warta niż (często złudna) doskonałość.

Ten dzień to także dobra okazja, by mówić głośno o tym, co wciąż wymaga poprawy. By wymienić tylko kilka ważnych tematów, mowa tu o: dostępie do refundacji, edukacji personelu i świadomości społecznej.

Jednak, najważniejsze w tym wszystkim jest jednak to, by w stomiku zobaczyć człowieka. Tak po prostu. Nie przypadek medyczny, nie jednostkę chorobową, lecz kogoś, kto żyje, kocha, mierzy się z życiem i spełnia się na wielu płaszczyznach.

Dzień Stomika to dzień odwagi

To także dzień wdzięczności. I dzień codzienności, która czasem smakuje jak kawa z odrobinką mleka, a czasami – gorzkimi łzami.

Więc może warto zatrzymać się dziś na chwilę i pomyśleć: gdybyśmy wszyscy mieli w sobie choć odrobinę tej stoma-odwagi, tego dystansu i tej świadomości, że nic nie jest dane raz na zawsze – może byłoby nam po prostu… lepiej?