Stomia i grillowanie. Czy stomik może jeść potrawy z grilla?

Nadszedł maj, a wraz z nim wiele rzeczy, na które czekaliśmy przez długi jesienno-zimowy czas, powtarzając jak zaklęcie: „byle do wiosny”.

No i mamy to. Wreszcie przyszła. Jest. Obecnie w wersji: premium, czyli majowo.

Maj to czas kojarzący się nam zarówno towarzysko jak i smacznie. Spotykamy się w parku i podczas wypadu na lody i nad rzeką. Spotykamy się też przy grillu, który stał się niejako symbolem inauguracji maja. I choć to czas radości i luzu, dla osób z wyłonioną stomią bywa niestety również źródłem stresu.

Wraz z nastaniem maja i pierwszymi zaproszeniami na grilla do sąsiadów, kuzynki czy przyjaciół, w głowie aż huczy od pytań:

• Czy i co mogę jeść z grilla?
• Czy to w ogóle bezpieczne?
• A co, jeśli worek „się odezwie” w najmniej odpowiednim momencie?
• A co, jeśli zacznie balonować?
• A jeśli zdarzy się awaria?

Te pytania są naturalne, zwłaszcza w przypadku stomików, którzy nie mają wprawy w cieszeniu się życiem ze stomią poza domem. I to też jest jak najbardziej w porządku. Stomia to duża zmiana organizacyjna. To też duża zmiana światopoglądowa. Do jej zrozumienia i do jej akceptacji trzeba po prostu dojrzeć. A każdemu droga ta zajmuje zupełnie inny czas. Warto jednak, bez względu na tempo akceptacji zmian, nie zamykać się na to, że mogą to być zmiany na lepsze i że warto je zagospodarować, by tak naprawdę było.

Innymi słowy – tak, stomik może chodzić na grilla, nie tylko z powodu tak bardzo potrzebnego mu socjalizowania się, ale i ze względu na walory kulinarne dań, jakie są wtedy serwowane.

Bo i w przypadku dań z grilla – stomik może wiele. Ile i jak, wyjaśniamy poniżej.

Czy stomik może jeść potrawy z grilla?

Tak, osoba ze stomią może jeść potrawy z grilla – choć nie każda i nie w każdym momencie swojego życia.

Jak zatem korzystać z tego czasu, by było stoma-bezpiecznie i komfortowo? Trzymając się kilku prostych zasad, a mianowicie:

1. Wybieraj stoma-bezpieczne potrawy, które można grillować, czyli:
   • chude mięsa i ryby – np. kurczak, indyk, dorsz, łosoś.
   • delikatne warzywa – np. cukinia, marchewka, bakłażan (bez skórki lub w cienkich plastrach).
   • ziemniaki lub bataty – organizm radzi sobie dobrze z ich trawieniem, pod warunkiem, że są miękkie, czyli odpowiednio długo grillowane.
   • pieczywo – jasne, pszenne - najlepiej bez ziaren i pestek.
2. Nie mieszaj potraw i przekąsek podczas jednego posiłku
   ...i unikaj kilkukrotnych dokładek, w myśl zasady – że w gościach można i lepiej zjeść i odchorować, gdyby się miało zmarnować, skoro takie dobre.
3. Bierz do ust małe kawałki/kęsy i dokładnie je przeżuwaj zanim je połkniesz.
   Warto też nie mówić z pełnymi ustami. Nie tylko dlatego, że to mało eleganckie lecz również dlatego, że to sprzyja łykaniu powietrza
4. Unikaj popijania posiłków słodkimi napojami gazowanymi lub alkoholem
   ...tak, piwko lub dwa do grilla to też alkohol ;). Pamiętajmy, że gazowane i/lub słodkie napoje w dwójnasób wpływają na ryzyko balonowania worka stomijnego. Bywa to kłopotliwe. Zwłaszcza w towarzystwie albo nocą (w towarzystwie – „bo widać”; nocą – bo może powodować rozszczelnienie się worka i wyciek treści poza sprzęt stomijny).
5. Jeśli już sięgasz po alkohol, pamiętaj o umiarze
   Wybieraj też te napoje, których stoma-efekty już znasz.
6. Staraj się nie jeść przed samym snem
   zwłaszcza ciężkostrawnych, tłustych potraw. Ta sama uwaga dotyczy picia przed snem alkoholu (zwłaszcza w większych ilościach).
7. Pamiętaj, by skontrolować przed snem stan worka
   jeśli jest pełny – należy odpuścić treść lub – wymienić go na nowy.

Na co uważać w grillowym menu?

O ile grillowanie także dla stomików stanowi świetną opcję celebrowania wiosny w miłym towarzystwie, o tyle warto zrezygnować z tego, co ten miły czas może zakłócić, powodując gastryczny dyskomfort.

Warto więc wybierać lżejsze potrawy, rezygnując z tych, które mogą stomikowi zaszkodzić lub wpłynąć na pogorszenie jego samopoczucia.

Jakich potraw z grill unikać?

• tłustych, ciężkostrawnych mięs – takich jak: karkówka, boczek, kiełbasy. Mogą one wywołać biegunkę, gazy lub niedrożność.
• warzyw wzdymające – takich jak: cebula, kapusta, kukurydza, fasola. Mogą one zwiększyć produkcję gazów tym samym powodując duży dyskomfort.
• grillowanych owoców ze skórką/pestkami – np. jabłka, śliwki. Bywają ciężkostrawne.
• alkoholu – osłabia on perystaltykę. Może też być przyczynkiem do odwodnienia i pogorszeni tolerancji na tłuste jedzenie.
• słodyczy, zwłaszcza tych z tłustymi, słodkimi masami oraz zawierających mak lub kawałki orzechów.

Kiedy unikać grillowania?

Bywa i tak, że grillowanie jest nie tyle niewskazane, co wręcz czasowo zakazane. Temat ten dotyczy głównie przeciwwskazań medycznych i związanych z tym zaleceń lekarskich. W jakich sytuacjach lepiej wstrzymać się od grillowanych potraw?

• Bezpośrednio po operacji wyłonienia stomii (pierwsze 4–6 tygodni)
  to ważne, by wtedy stosować się ściśle do zleceń lekarza. Także tych dietetycznych. Układ pokarmowy dopiero się adaptuje do nowej sytuacji i roli, a śluzówka jelita jest bardzo wrażliwa. To wtedy najlepszą dietą dla stomika jest dieta lekkostrawna, z ograniczoną ilością błonnika i brakiem drażniących przypraw. Potrawy z grilla są z reguły ciężkostrawne, co może prowadzić do niedrożności, wzdęć lub podrażnień. Dieta pooperacyjna powinna być lekkostrawna, gotowana i pozbawiona tłuszczu i przypraw. I warto te zalecenia uszanować, odkładając grillowanie na bardziej bezpieczny dla zdrowia czas.
• W przypadku zwiększonego ryzyka niedrożności jelit
  u stomików z tendencją do blokady stomii grillowane potrawy, zwłaszcza twarde lub z włóknami (skórki warzyw, mięso zbyt krótko grillowane) mogą zablokować światło jelita.
• W przypadku chorób towarzyszących wymagających ścisłej diety
  cukrzyca, niewydolność nerek, refluks, wrzody – często wymagają ograniczenia tłuszczów, przypraw, białka zwierzęcego czy wędzenia.
• Grillowanie niektórych produktów na ogniu może wiązać się z powstawaniem substancji kancerogennych (jak akryloamid)
  u niektórych osób może być to bardziej ryzykowne niż u innych. Warto zrewidować, jakie potrawy przygotowujemy i co wkładamy na ruszt, nie tylko będąc stomikami.
• Przy stanach zapalnych wokół stomii
  spożycie ciężkostrawnych pokarmów może pogłębić problemy trawienne i zwiększyć produkcję gazów i płynów, pogarszając stan skóry.
• Gdy występuje odwodnienie lub bardzo luźne stolce
  niektóre potrawy z grilla (zwłaszcza u ileostomików) mogą nasilić biegunkę, a to prowadzi do utraty elektrolitów i pogorszenia stanu ogólnego. Warto wybierać więc tylko te, co do których mamy pewność, że nam nie zaszkodzą.

Stomik może czynnie grillować

Z małymi wyjątkami uniemożliwiającymi tę formę celebrowania wiosny, grillowanie jak najbardziej może być przyjemną i bezpieczną formą posiłku dla osoby ze stomią – pod warunkiem, że zadbają one o jakość i sposób przygotowania potraw, które trafią na ich talarz. Pamiętajmy, że nie chodzi o rezygnację z przyjemności, tylko o świadome wybory, które uwzględniają potrzeby naszego organizmu.

Stomik może celebrować wiosnę aktywnym grillowaniem. Może też cieszyć się wiosennymi smakami na świeżym powietrzu. Najważniejsze, by do grillowania podchodzić z otwartym umysłem i zdrowym rozsądkiem. To połączenie zdecydowanie da wspaniałe rezultaty.

Tekst Iza Janaczek
Foto pexels

Grillowanie, o czym wspomina się rzadko, ma również dobroczynny wymiar społeczno-towarzyski. I także z tego powodu warto się do niego odpowiednio nastroić. O społecznej mocy grillowania i jak się do niej przygotować, by cieszyła, a nie stresowała, piszemy TUTAJ.