Z cyklu nietypowe stoma-problemy: kłopotliwa konsystencja treści jelitowej i brak grawitacji w worku stomijnym

Są sprawy, o które stomicy pytają chętnie i często, są takie, o które nie wiadomo jak zapytać, a jednak się zdarzają, budząc niepokój i frustrację.

Jednym z takich problemów jest to, że treść jelitowa nie spada na dno woreczka stomijnego, lecz utrzymuje się tuż na jego górze, wokół stomii. Taka sytuacja powoduje duży dyskomfort, ponieważ treść nie układa się równomiernie we wnętrzu stomijnego worka, lecz wybrzusza w okolicy wyłonionej stomii, co wygląda nienaturalnie i mocno frustruje. Drugim często występującym problemem, jest brak pomysłu, jak wprowadzić równowagę w konsystencji stolca, tak, by nie był on ani za gęsty, ani zbyt luźny.

Co zrobić, gdy treść nie opada? Jak wpłynąć na wzmocnienie grawitacji w worku stomijnym?

• Przede wszystkim zadbaj o jakościową dietę. Unikaj nadmiaru produktów zagęszczających stolec. Zbyt gęsta i twarda, zbita treść ma tendencję do gromadzenia się u wylotu stomii.
• Nie jedz na noc, a już na pewno – nie jedz ciężkostrawnych potraw, zagęszczających treść. Organizm efektywniej trawi będąc w typowym codziennym ruchu. Wtedy też łatwiej o to, by treść trafiała na dno worka. W praktyce chodzi o to, że nie śpiąc, ruszamy się – wstajemy, by pójść do kuchni czy toalety, zmieniamy pozycję na krześle, idziemy na spacer. Śpiąc – leżymy, czyli „leży” również woreczek.

• Pamiętaj o nawadnianiu się. Najczęściej problem zatrzymywania się treści jelitowej w okolicach stomii dotyczy treści zbyt gęstej i litej. Nawadnianie się powoduje rozluźnienie tego, co wpada do worka.
• Problem nieopadania treści może tkwić także w samym worku. Jego ścianki sklejają się na tyle mocno, że treść wydobywająca się z jelita nie ma możliwości, by swobodnie opaść. Jak sobie z tym poradzić? Bardzo prosto. Wystarczy do woreczka, przed jego przyklejeniem do skóry brzucha, wkropić kilka kropel oleju, bądź oliwki dla dzieci. Marka i przeznaczenie nie odgrywają tu znaczącej roli. To chyba jedyna sytuacja, w której nie kładziemy nacisku na to, by był to produkt medyczny. Dzieje się tak dlatego, że nie ma on żadnego kontaktu ze skórą i stomią, a jedynie „nawilża” środek worka, odklejając od siebie jego ścianki.

Nasi Przyjaciele Stomicy nierzadko w przypadku takiego problemu korzystają ze zwykłego oleju jadalnego lub też standardowej oliwki dla dzieci. Wkrapiają kilka kropel do środka woreczka (można użyć zwykłej strzykawki) i pocierają ścianki, by go rozprowadzić na ich powierzchni.

Gdy problem leży w gdzie indziej...

Domowy sposób radzenia sobie z problemem nieopadania treści na dno worka może być skuteczny, pod warunkiem, że nie towarzyszy mu inny problem, związany z niewłaściwą konsystencją treści jelitowej.

Warto skupić się więc na tym, dlaczego treść jest tak zbita, że nie przesuwa się w dół, bądź – analogicznie, bo to też spore wyzwanie dla stomików - dlaczego jest tak rzadka, że podcieka pod płytkę?

Za konsystencję treści wpadającej do worka stomijnego odpowiada wiele czynników, w tym: dieta, nawodnienie oraz samo funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Warto te czynniki poznać i nimi zarządzać tak, by utrzymać równowagę. A podkreślić tu należy, że stomicy mają ogromny wpływ na konsystencję treści wpadającej do worka.

Na co zwrócić uwagę, by osiągnąć właściwą konsystencję treści wpadającej do worka stomijnego?

1. Na dietę
   Spożycie dużej ilości błonnika (np. w pełnoziarnistych produktach, warzywach i owocach) może powodować bardziej uformowany, gęsty stolec. Z kolei dieta uboga w błonnik może prowadzić do luźniejszego stolca. Warto wprowadzić tu metodę złotego środka, unikając nadmiaru i niedoborów. Uwaga! Luźniejszy stolec prowokowany jest też przez tłuste i ciężkostrawne jedzenie. Pamiętajmy jednak, że zbyt ciężkie jedzenie dla nikogo nie jest zdrowe, a w przypadku stomików może również prowadzić do biegunek.
   Zbyt rzadki stolec zagęścić można potrawami zawierającymi takimi jak: ryż, ziemniaki i makaron, a także bananami i gotowaną marchewką.
   Z kolei zbyt zwarty stolec zdecydowanie rozluźniają: płyny w większej ilości, kiszonki, produkty mleczne, a także surowe owoce i warzywa. W przypadku spożywania tych produktów należy zachować dużą uważność. Ich nadmiar może powodować wzdęcia, nadmierne gazy, ból i zaparcia.
   
   
    
2. Na właściwą podaż płynów
   Nawodnienie: Zbyt małe spożycie płynów może prowadzić do odwodnienia i zagęszczenia treści jelitowej, co może sprawić, że będzie ona trudniejsza do wydalenia lub że dojdzie do wystąpienia zaparć. Z kolei nadmierne spożycie płynów może prowadzić do nadmiernego rozrzedzenia treści. Z kolei Napoje gazowane i kofeinowe mogą powodować bardziej wodnistą treść i prowadzić do zwiększonej produkcji gazów.
3. Na regularną aktywność fizyczna
   Zdrowy i cykliczny ruch wspomaga perystaltykę jelit, co może wpływać na bardziej regularne i bezproblemowe działanie układu pokarmowego oraz na jakość i konsystencję treści jelitowej.
4. Na spożywanie probiotyków
   Zwłaszcza w kontakcie z antybiotykoterapią. Probiotyki mogą wspierać zdrową florę jelitową, co z kolei może wpływać na właściwą konsystencję stolca.
5. Na działania antystresowe i wprowadzenie technik relaksacyjnych i odprężających
   Stres i utrzymujący się niski stan emocjonalny mogą znacznie i znacząco wpływać na pracę jelit, powodując biegunki lub zaparcia. Innymi słowy, również stres ma ogromny wpływ na konsystencję treści jelitowej.

Na gęstość treści wpadającej do worka, duży wpływ ma również:

1. Rodzaj stomii
   • Kolostomia (stomia na jelicie grubym):
     Zazwyczaj treść wpadająca do worka ma bardziej stałą konsystencję, ponieważ jelito grube ma funkcję wchłaniania wody. Warto zadbać, by treść była typowym produktem trawienia i, by nie była zbyt twarda.
   • Ileostomia (stomia na jelicie cienkim):
     W przypadku tej stomii treść jest bardziej płynna lub „papkowata”, ponieważ jelito cienkie nie wchłania takiej ilości wody, jak jelito grube. I tu odwrotnie – należy obserwować i czuwać, by treść nie stała się zbyt rzadka.
   W obu przypadkach temat reguluje właściwa dieta. W tym miejscu zachęcamy Was do lektury naszych Drogowskazów Stomijnych, które powstały z myślą o Was, drodzy Stomicy, i o tym, by ułatwić Wam układanie zdrowej diety a także - zarządzanie stomią.

1. Zażywane leki
   W przypadku stomików zaleca się większą rozwagę podczas sięgania po leki.
   Leki przeczyszczające lub przeciwbiegunkowe mogą znacznie wpływać na konsystencję treści jelitowej. Przeczyszczające - powodują luźniejszy stolec, a przeciwbiegunkowe - mogą zagęszczać treść. Z kolei antybiotyki, zmieniając florę bakteryjną jelit, mogą wywoływać biegunki.
2. Ogólny fizyczny i psychiczny stan zdrowia
   Kondycja zdrowotna ma ogromny wpływ na to, co trafia do woreczka stomijnego. Za biegunki i wodnistą treść w worku stomijnym odpowiadać mogą Infekcje jelitowe.
   Także nieswoiste choroby zapalne jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego) mogą mieć znaczący wpływ na zmienność konsystencji treści jelitowej i to w pełnym spektrum - od biegunek po twardy stolec.
   Zbyt luźne stolce swe źródło mogą mieć również we wszelkich nietolerancjach pokarmowych. Alergie na produkty mleczne, gluten lub inne składniki mogą powodować zmiany w konsystencji treści jelitowej, często prowadząc do biegunek.

Idealny stolec - czy to w ogóle jest możliwe?

Oczywiście, choć wymaga czasu, samodyscypliny, uważności i zdrowego dystansu do samego siebie. Ze stomią da się żyć dobrze, trzeba tylko poznać jej potrzeby, a w zasadzie potrzeby jej właścicieli. Zrozumienie ich i wdrożenie sprawi, że życie ze stomią nie będzie się różnić znacznie od tego bez niej.

W przypadku właściwej diety, wystarczy obserwować swój organizm i nie serwować mu tego, po czym się on źle czuje.

Pamiętajmy, że stomik może jeść dobrze i do syta, najważniejsze, to zachować w tej bezsprzecznej przyjemności – zarówno umiar jak i rozsądek. A gdy uda się to wypracować, opisane tu problemy będą już tylko niemiłym wspomnieniem. :)

Tekst: Iza Janaczek
Foto: Fundacja STOMAlife i pixabay