Światowy Dzień Walki z Otyłością

Otyłość jest chorobą. A ta mocno zaawansowana – śmiertelną. Mówi się o niej dużo. Na szczęście, nie tylko w Światowym Dniu Walki z Otyłością.
O otyłości mówi się w wielu aspektach – nakreśla się, jak wielkie niesie niebezpieczeństwa, a także pokazuje, jak z nią walczyć. Mówi się też, że można i trzeba to robić.
I choć mówi się coraz głośniej i więcej, problem otyłości ma się coraz lepiej. Ludzi otyłych przybywa. Jak wynika z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, nadmierną masę ciała ma 65,7% naszych rodaków, przy czym konkretnie, na otyłość cierpi 15,4% mężczyzn i 15,2% kobiet.
Niepokoi fakt, że te dane z roku na rok – rosną.

Może jednak nie jest tak źle i wszyscy przesadzają?
Nie, w temacie otyłości trudno o przesadę. Czerwone flagi naprawdę mają wielkość boiska do piłki nożnej i nie należy ich ignorować.
O otyłości mówimy, gdy BMI (body mass index / wskaźnik masy ciała) jest równe lub przekracza 30 (nadwaga to BMI równe lub przekraczające 25). Wskaźnik masy ciała obliczamy dzieląc wagę przez podniesiony do kwadratu wzrost, liczony w metrach, czyli np.: 90 kg / (1,75cm)2

W kontekście nadwagi prowadzącej do otyłości, warto kontrolować też swoją talię. Wartość graniczna dla mężczyzn to obwód 94 cm, dla kobiet 80 cm.
Otyłość zagraża zdrowiu fizycznemu, a przez to często – także psychicznemu.
Prowadzi do:
- chorób układu krążenia, takich jak zawał serca, udar, nadciśnienie tętnicze, migotanie przedsionków, choroba żylna zakrzepowo-zatorowa, choroba wieńcowa
- chorób metabolicznych takich jak cukrzyca typu 2, dyslipidemia
- chorób przewodu pokarmowego – refluks żołądkowo-przełykowy, kamica żółciowa, choroby wątroby
- chorób nerek
- chorób płuc
- astmy
- demencji
- chorób stawów - zarówno zwyrodnieniowych jak i zapalnych
 - przewlekłych bólów pleców
 - wzrostu ryzyka zapadalności na niektóre nowotwory –np.  piersi, jajnika, trzustki, nerki, wątroby, dróg żółciowych
 - zaburzeń hormonalnych
- depresji i stanów lękowych.

Co istotne, otyłość bywa też dużym utrudnieniem w przypadku ratowania zdrowia. Dotyczy to operacji, jakim musi się poddać otyły pacjent a także czasu rehabilitacji po nich. Otyłość często zamyka szanse na pełny zakres pomocowy. Powodem jest ryzyko powikłań, jakie mogą się zdarzyć w przypadku operacji osób mocno otyłych.

Otyłość szkodzi zdrowiu i – szkodzi w jego ratowaniu
To poważna choroba obniżająca komfort psychiczny, a także, co ważniejsze, niosąca wielkie zagrożenie, zarówno dla zdrowia jak i życia pacjenta. I należy zdać sobie z tego faktu sprawę.
Całkiem niedawno byliśmy uczestnikami i partnerami ważnego wydarzenia promującego prehabilitację.
Jak można przeczytać na stronie prehabilitacja.pl - "prehabilitacja to kompleksowe przygotowanie do zabiegu operacyjnego czy, szerzej, długotrwałego leczenia na przykład onkologicznego. Podstawą prehabilitacji jest doprowadzenie pacjenta do optymalnego możliwego stanu zdrowia, który pozwoli nie tylko na dobrą tolerancję zabiegu chirurgicznego, ale też uniknięcie powikłań i szybki powrót do zdrowia".

Choć to stosunkowo młody termin, to już teraz cieszy się coraz większym zainteresowaniem. To słowo, które powinno mocno zapisać się w świadomości wszystkich. Kryje się pod nim zarówno troska o dobrostan pacjenta, jak i rzetelny, dobry plan, jak ten dobrostan uzyskać.
Innymi słowy, to fizyczne i mentalne przygotowanie pacjenta do operacji i czasu rehabilitacji, jaki następuje po niej.

Co ma wspólnego z otyłością?
Prehabilitacja jest mocnym orędownikiem realnej pomocy w ograniczaniu jej wpływu na życie pacjenta.
Zasadza się na 4 podstawowych filarach, które pomagają zarówno przygotować pacjenta do operacji, jak również wspomagają proces, który nastaje po niej. Te filary to:
- eliminacji nałogów
- przygotowanie żywieniowe
- odpowiednio dobrane ćwiczenia
- wsparcie psychologiczne.

Te składowe skonstruowane zostały tak, by móc jak najpełniej i jak najbardziej efektownie pomóc każdemu pacjentowi. Choć oczywiście, trzeba mieć świadomość, że każdy pacjent wymaga innego podejścia i planu prehabilitacyjnego.
Opieka prehabilitacyjna osób otyłych, to duże wyzwanie. W ogromnej mierze opiera się na zaleceniach, które pacjent powinien wdrożyć, by prehabilitacja zadziałała w pełni. Nie zawsze jest na to czas i – zgoda pacjenta, który często boi się wyjść z własnej bańki komfortu, bądź nie ma sił i przekonania, że warto to zrobić.

Prehabilitacja – waga ma znaczenie
Waga ma ogromne znaczenie w powodzeniu leczenia operacyjnego i rehabilitacji po nim. Odpowiednio dobrane ćwiczenia mają na celu poprawę wydolności organizmu. Zwłaszcza w operacjach planowych, gdy czasu na działanie jest odrobinę więcej - warto pochylić się nad tym tematem. Nie do końca chodzi tu o szybkie zrzucenie wagi, zwłaszcza, że nie zawsze jest na to czas i przestrzeń. Niemniej, czas jaki dzieli pacjenta od operacji, działa często na jego korzyść, bo może on się lepiej do niej przygotować.Warto więc go dobrze wykorzystać.

Wielu pacjentów uważa, że "najważniejsze to się zoperować". A potem to już "jakoś będzie". Nie do końca tak jest. Oczywiście punktem kulminacyjnym całego procesu rzeczywiście jest operacja, niemniej to, co przed nią i po niej, także ma duże znaczenie. Bo, całościowo, wpływa na prędkość i łatwość powrotu do normalnego życia.
Warto też zwrócić uwagę na proces gojenia się pooperacyjnych ran. I w tym przypadku osoby ze znaczną nadwagą mogą odczuwać większy dyskomfort, ponieważ rany pooperacyjne u osób otyłych goją się gorzej i trudniej, ze względu na, wywołane przez otyłość, zmniejszone unaczynienie skóry i niską perfuzję tkanki tłuszczowej.

Lepiej zapobiegać niż się martwić
Ta maksyma ma ogromne znaczenie. Zwłaszcza gdy dotyczy osób z otyłością. Zważywszy na fakt, jak często i w jak wielu groźnych chorobach otylość gra pierwsze skrzypce oraz jak mocno utrudnia proces prehabilitacji – warto gruntownie przemyśleć strategię pracy nad swoją wagą.

"Kochanego ciałka nigdy za wiele".
"Przynajmniej pies się na kości nie rzuci".
"Będziesz miał / miała czym walczyć, jak zachorujesz"
"Nim gruby schudnie, chudy zniknie".
To bardzo często stosowane stereotypy, a wyznawane za ich pomocą poglądy, bywają nierzadko sztandarowymi hasłami i "wymówką" ludzi otyłych.
Dziś ten trend powoli się zmienia, ale jeszcze niedawno uważano, że osoby otyłe "mają słuszny zapas" i mogą dłużej opierać się chorobie niż te, w wyniku choroby – wychudzone. Tak, mają zapas, ale nie do końca ratuje on sytuację i – pacjenta, zważywszy, jak duże obciążenie chorobowe otyłość niesie w pakiecie.

Jedzenie w procesie przygotowawczym do operacji jest niezmiernie ważne – ale ważniejsze niż ilość jest zdecydowanie to, by pamiętać o jakości. To jedna ze składowych prehabilitacji. W diecie osoby przygotowującej się do operacji i trudnego czasu rehabilitacji należy zwrócić uwagę na to, by spożywane posiłki bogate były w składniki odżywcze, które w czasie przed operacją będą realnie wzmacniać organizm, a w czasie po niej - wspomagać proces gojenia się ran i powrót do pełni sił.

Profilaktyka to słowo klucz
Pada ono w kontekście wielu tematów. W tym konkretnym, w którym mówimy już "o epidemii otyłości" prócz ładunku wiedzy i zaleceń, niesie też nadzieję na lepsze, zdrowsze życie.
W obliczu bieżącej sytuacji dotyczącej problemu otyłości, pilne i konieczne staje się bardziej intensywne wdrażenie zdrowych nawyków żywieniowych, propagowanie ruchu oraz zwiększenie krytyki nałogów, które tworzą niechlubne uzupełniene braku ruchu i fatalnej diety. Właśnie te składniki przyczyniają się znacznie do powstawania otyłości, kóra sprawia, że ludzie, zwłaszcza młodzi, zmniejszają swoje szanse na dobre i jakościowe życie lub, w przypadku choroby, na w pełni udaną prehabilitację.

......................................
Tekst   Iza Janaczek
Zdjęcia  unsplash.com