Czy stomia może się popsuć? Jak nie dopuścić do tego, by stomia przestała działać?

W temacie stomii kluczową sprawą jest wiedzieć o niej jak najwięcej. Przyjęliśmy więc, że w kwestii stomii nie ma pytań, których nie wypada zadać. Pamiętajmy, że przed operacją jej wyłonienia, stomia dla wielu osób była czymś kompletnie nieznanym. I to tak bardzo, że o jej istnieniu wielu przyszłych stomików dowiedziało się dopiero w momencie, w którym w ich kontekście wspomniał o niej lekarz.

Stomia budzi lęk, a w najlepszym wypadku – niepokój. A wcale nie musi. Dlatego trzeba o niej mówić i ją objaśniać. W każdym aspekcie. Dlaczego? Ponieważ każda uzyskana rzetelna i wiarygodna odpowiedź rozwiewa wątpliwości, których w temacie nowego życia z woreczkiem nie brakuje.

Dziś więc bierzemy na tapet kolejne pytania, które powodują uzasadniony niepokój wielu osób ze stomią. Zatem: czy stomia może się „popsuć”? Innymi słowy - czy może przestać działać, bądź działać wadliwie i – jak do tego nie dopuścić?

Czym jest właściwie działająca stomia?. Usystematyzujmy to raz jeszcze.

Stomia to wyłoniony na zewnątrz ciała mały fragment jelita, który zostaje przyszyty do powierzchni brzucha przez lekarza chirurga. Prawidłowo działająca stomia służy do regularnego wydalania treści jelitowej lub moczu. Treść ta trafia do woreczka przyklejonego do brzucha w miejscu, w którym znajduje się stomia. Woreczek osłania więc stomię i jest jednocześnie miejscem, w którym gromadzi się wydalana z organizmu treść.

Na to, jak działa stomia, ogromny wpływ ma to, w jaki sposób żyje jej właściciel. Czyli - jaki ma tryb dnia i dietę? Czy uprawia sport oraz - czy żyje aktywnie, czy wręcz przeciwnie, jest nałogowym palaczem i prowadzi raczej siedzący tryb życia.

Destrukcyjny tryb życia, brak aktywności fizycznej, odpoczynku oraz zła dieta wpływają na życie i zdrowie każdego człowieka, również stomika. Przy czym, w jego przypadku sprzeciw wobec niezdrowemu trybowi życia może zamanifestować również stomia - odmawiając harmonijnej współpracy.

Zatem, na pytanie: czy stomia może przestać spełniać swoje funkcje, odpowiedź brzmi: TAK. A wpływ na to ma kilka czynników:

• Zbyt mała ilość błonnika w diecie
  To spore niedopatrzenie prowadzi do tworzenia się twardego, zbitego stolca lub zaparć.
• Nieodpowiedzialna dieta i „kulinarne szaleństwa”
  Może ona prowadzić do blokady stomii Należy mieć świadomość, że nieodpowiednie dla stomików produkty, takie jak orzechy, nasiona, skórki owoców lub warzyw a także popcorn czy mak, mogą być trudne do strawienia i przyczyniać się do zatykania się jelit a w konsekwencji – do groźnych powikłań..
• Niedostateczne nawadnianie się
  Stomicy powinni pamiętać, by się regularnie nawadniać. Zwłaszcza ileostomicy, w przypadku których stomia pracuje prawie, że non stop. Brak odpowiedniej ilości płynów może prowadzić do odwodnienia i zaparć.
• Problemy zdrowotne
  Przewlekłe choroby jelit mogą mieć wpływ na kondycję stomii i wydolność stomii.
  Tak jak i infekcje w obrębie jelit lub samej stomii. Są niebezpieczne, ponieważ mogą prowadzić do stanu zapalnego i zaburzeń pracy stomii.

• Zmiany anatomiczne
  Należą do nich blizny pooperacyjne, zwężenie jelit będące skutkiem choroby podstawowej, przepuklina okołostomijna, wypadnięcie stomii, wciągnięcie stomii a także blizny wewnętrzne (zrosty)
• Kształt i rozmiar stomii
  Wygląd stomii i jej wielkość mają znaczenie. Zmiany w kształcie lub jej rozmiarze mogą wpływać na sposób wydalania treści jelitowej.
• Problemy z perystaltyką
  Wpływ na nie mają stres, niepokój, zmiany hormonalne lub inne czynniki mogą oddziaływać na naturalne ruchy jelit.
• Pielęgnacja stomii
  Często za problemy w działaniu stomii odpowiedzialne są złe nawyki higieniczne lub nieodpowiednio dobrany sprzęt stomijny. Takie działania mogą prowadzić do podrażnień i infekcji, a te – do zakłócenia pracy stomii.
• Zaburzenia natury psychicznej
  Problemy emocjonalne mogą wpłynąć na funkcjonowanie jelit, co z kolei może wpływać na funkcjonowanie stomii. To właśnie stres i lęk często potęgują problemy z działaniem stomii.

Problemy z działaniem stomii zaobserwować można na wiele sposobów. I żadnego z nich nie należy bagatelizować

Główne objawy, tego, że stomia nie działa właściwie to:

• brak wydalania stolca przez dłuższy czas (pusty woreczek)
• specyficzna wydzielina (zamiast typowej treści jelitowej) lub krwawienie
• ból brzucha, wzdęcia, biegunka
• zmiana koloru stomii oraz jej kształtu i wielkości

Co zrobić, gdy stomia przestaje działać?

Zasada podstawowa – nie czekać. Nie zaklinać rzeczywistości. Nie łudzić się, że samo przejdzie.

Gdy pojawiają się więc wymienione wyżej niepokojące objawy, należy:

• skonsultować się z lekarzem
• wprowadzić / utrzymać zrównoważoną dietę, bogatą w błonnik i odpowiednie nawodnienie. Choć te zalecenia należy skonsultować z lekarzem.
• bezwzględnie wycofać z diety produkty, które szkodzą i powodują dyskomfort
• dbać o właściwą pielęgnację stomii i jej okolic. Oznacza to dobór właściwego sprzętu, używanie dedykowanych akcesoriów stomijnych, a także uważność i dbałość podczas wymiany woreczka.

Wiele problemów wynikających z wadliwej pracy stomii bądź braku jej działań, to rzeczy odwracalne. Wystarczy wdrożenie zaleceń lekarza lub opiekunki stomijnej i uważność w kontekście higieny oraz diety.

Stomia wymaga uważności i troski

Bezsprzecznie przywraca ona życie. Jest pomostem łączącym stomików z jakościową, zwyczajną codziennością. Zrozumienie i zaimplementowanie do własnego życia wiedzy na temat tego, co dobrze wpływa na funkcjonowanie stomii i czego unikać, by tej równowagi nie zaburzyć, to klucz do jakościowego życia z nią i do unikania stresujących niespodzianek. A do takich zdecydowanie należą wszelkie problemy z jej regularną pracą.

Pamiętajmy, że w przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów ważne jest, aby jak najszybciej skontaktować się z lekarzem. Takie działanie często pozwala na całkowite zażegnanie problemu. A w myśl zasady że lepiej zapobiegać, niż później się martwić – dbajmy o siebie. Nie odmawiajmy sobie regularnej aktywności fizycznej, jakościowego snu oraz zdrowej diety. Te czynniki na pewno będą przyczyniać się do lepszego, bardziej komfortowego życia. Także tego ze stomią

Tekst Iza Janaczek
Foto: pixabay