Czy stomia może się zatkać? Co to jest blokada stomii i jak jej uniknąć

Koniec lata to czas wielkiej uczty i to dla absolutnie wszystkich zmysłów. Chłoniemy to, co wokół, ciesząc oczy, uszy i – kubki smakowe.

W myśl zasady, mówiącej, że #stomikmoże cieszyć się życiem w każdym jego aspekcie, także korzystanie z późno letniego bufetu jest rzeczą, z której chętnie i w pełni korzysta.

I bardzo dobrze, bo po latach często wypełnionych bólem, chorobą i dietą, pełną wyrzeczeń, korzystanie do syta z dobrodziejstw życia to w pełni zasłużona nagroda.

Warto jednak pamiętać, by w tym świętowaniu odzyskanej radości i mocy sprawczych, zachować umiar i zdrowy rozsądek. Z definicji stomia przywraca życie i pozwala na jego kontynuowanie w miejscu, w którym zatrzymała je choroba podstawowa. Pamiętać jednak trzeba, że by żyć dobrym życiem (także ze stomią), warto stosować metodę złotego środka.

Stoma-rozsądek to gwarant komfortu psychicznego

Stomicy, którzy po latach żywieniowego i mentalnego postu odzyskali swoje życie, bardzo często zapominają, że stomia też ma swoją wytrzymałość. Nie jest bonusem gwarantującym niezniszczalność. Dlatego, by dobrze z nią żyć, trzeba o nią dbać. Nie tylko w kontekście właściwie dobranego sprzętu i uważnej, regularnej higieny. Warto zainwestować też w zdrowe nawyki żywieniowe, które sprawią, że osoba ze stomią będzie się czuć lepiej i bardziej komfortowo – dodatkowo - lepiej będzie też działać zadbana i zrozumiana stomia.

Problemem, o jakim często wspominają stomicy bywa blokada stomii, zwana potocznie „zatkaniem stomii”.

Dlaczego wspominamy o niej teraz, w środku lata? Z uwagi na to, co jemy – zwłaszcza latem, gdy częściej podróżujemy i próbujemy różnych dań, które na wakacjach smakują tak bardzo, że trudno oprzeć się dokładce.

Zważywszy na skalę objawów, jakimi może objawiać się blokada stomii i konsekwencje takiego kulinarnego szaleństwa, w temacie kulinarnym warto zachować umiar i rozsądek, zwłaszcza podczas urlopu bądź wakacyjnego wyjazdu. Pamiętajmy, że gdy problem zdarzy się podczas dalekich wojaży, daleko od domu, daleko od własnego zaufanego lekarza i opiekunki stomijnej – mierzyć się będzie trzeba zarówno z męczącymi objawami blokady, jak i stresem, że w gruncie rzeczy w takich okolicznościach stomik zdany jest na siebie. A gdy sytuacja eskaluje - na lokalną służbę zdrowia.

Blokada stomii i jak jej „złapać”

Zjawisko to występuje, gdy strawiona treśćpokarmowa nie pojawia się w worku stomijnym, mimo że powinna. Pustemu woreczkowi towarzyszą z reguły różne objawy sugerujące istnienie problemu. Mówiąc inaczej, zatkanie stomii, czyli jej niedrożność, to nic innego jak blokada światła jelita, która spowodowana jest przeszkodą fizyczną - najczęściej niestrawionym pokarmem.

Blokada może być wynikiem niewłaściwej diety lub, częściej, nieprzemyślanych wyborów kulinarnych (np. podczas wakacyjnych wyjazdów, kiedy pozwalamy sobie na małe szaleństwa – także te na talerzu).

Zatkanie stomii może być problemem sporadycznym lub nie występującym wcale, dopóki stomik nie odstąpi od codziennej "bezpiecznej" diety na rzecz potraw lub przekąsek, które mogą spowodować problem z wydalaniem treści jelitowej do woreczka.

Warto pamiętać, że blokada - zatkanie stomii to efekt spożycia nierozpuszczalnych składników jedzenia. By unikać sytuacji, w której do niej dochodzi, należy wiedzieć, czego nie powinno się spożywać. To bardzo trudne, więc by minimalizować potencjalne ryzyko, bardzo wskazany jest umiar w ilości nakładanych na talerz dań. Zwłaszcza, gdy są one czymś, czego stomik nie spożywał wcześniej i nie wie, jak jego organizm przyjmie taką nowość.

Co może powodować problem?

Na jakie produkty zwracać uwagę, by minimalizować ryzyko wystąpienia blokady stomii? 

Produkty zwiększające ryzyko zatkania/blokady stomii to:

• orzeszki
• popcorn
• oliwki
• wiórki kokosowe
• mak
• ananas
• suszone owoce
• grzyby
• białe części cytrusów (pomarańczy)
• fasola w dużych ilościach
• kapusta, zwłaszcza surowa w surówkach
• seler.

Jak widać, sporo na tej liście propozycji z wyjazdowych, urlopowych i imprezowych bufetów. By uniknąć stresu i dyskomfortu, warto pamiętać, na co uważać, bądź co zupełnie z diety wyeliminować. Zwłaszcza, gdy przebywamy daleko od domu.

W apteczce każdego turysty, przebywającego na urlopie, znajdują się tabletki przeciwbiegunkowe. To coś, co każdy turysta zabiera z sobą wyjeżdżając w miejsca, gdzie ryzyko złapania sensacji jelitowych jest wysokie.

Co istotne - tabletki przeciwbiegunkowe w niektórych przypadkach mogą przyczyniać się do zatkania stomii lub nasilać tę przypadłość. Zwłaszcza, gdy stosuje się je w nadmiarze bądź niezgodnie z zaleceniami lekarza.

Przed wyjazdem do kraju, gdzie istnieje ryzyko złapania biegunki podróżnych, bądź innego jej rodzaju, warto skonsultować temat z lekarzem, który doradzi to, co będzie bezpieczne do stosowania.

Jak rozpoznać, że doszło do zatkania stomii?

• Główny objaw to złe samopoczucie i nawracający ból brzucha.
• Brak treści jelitowej w worku stomijnym lub zmiana jej konsystencji na wodnistą lub przezroczystą.
• Wymioty, gorączka, odwodnienie i osłabienie – to objawy występujące przy długotrwałej blokadzie.

Co zrobić, by stomia znów zaczęła funkcjonować prawidłowo?

Gdy stomik dostrzega u siebie objawy zatkania stomii, warto podjąć następujące kroki:

• przede wszystkim należy zachować spokój i zmienić worek stomijny, wycinając w płytce większy otwór, aby umożliwić swobodne rozszerzanie się jelita’
• warto też zamienić dietę stałą na płynną, aby odciążyć przewód pokarmowy;
• jeśli pojawiają się bóle, należy delikatnie masować bolesne miejsce i ogrzewać je ciepłymi okładami. Można także wziąć ciepłą kąpiel;
• jeśli nie ma bólu, warto wybrać się na krótki spacer, aby pobudzić pracę jelit’
• można też stosować leżenie na boku, z kolanami podciągniętymi do klatki piersiowej, co może pomóc w rozluźnieniu jelit.

Należy też pamiętać, że w żadnym wypadku nie powinno się lekceważyć problemu, uważając, że „sam przejdzie”. Jeśli blokada utrzymuje się dłużej niż 12 godzin lub gdy dochodzą objawy, które potęgują niepokój i stres (rosnący ból, wymioty, gorączka, zmiana koloru stomii), należy jak najszybciej skontaktować się ze swoim lekarzem lub udać się na SOR.  W przypadku jazdy do szpitala warto pamiętać, by zabrać z sobą własną kosmetyczkę stomika, a w niej woreczki i akcesoria używane na co dzień do pielęgnacji stomii. To na wypadek, gdyby szpital nie dysponował tym samym sprzętem.

W przypadku urlopowej zmiany miejsca pobytu – przed planowanym wyjazdem dobrze jest wykupić odpowiednie ubezpieczenie, które gwarantować będzie konsultację z lekarzem i opiekę medyczną.

Stomia to rozwiązanie wielu problemów

Jednak tylko wtedy, gdy jest traktowana dobrze i z uważnością. I stomik wcale nie musi uczyć się na bolesnych i mocno stresujących go błędach.

Pamiętajmy, że o ile #stomikmoże korzystać z życia, o tyle, jak każdy, powinien w tej celebrze zachować zdrowy rozsądek

Tekst: Iza Janaczek
Foto: pixabay oraz archiwum Fundacji STOMAlife.

Zachęcamy Was również, Drodzy Czytelnicy do lektury naszego kulinarnego poradnika. Kulinarne Drogowskazy Stomijne to zbiór wiedzy praktycznej. Znaleźć w nim można wiele odpowiedzi i wskazówek, które pomagają uchronić się od stoma-problemów.

Poradnik pobrać można tutaj: