Stomia od kuchni. Co może zaskoczyć świeżo wyłonionego stomika

Wyłonienie stomii to coś, na co nie da się do końca przygotować, choćby ile człowiek ćwiczył na sucho pozytywne myślenie i moc sprawczą. Owszem, czytanie i zdobywanie o stomii informacji, przed operacją jej wyłonienia, pozwala na ogarnięcie pierwszego zdziwienia a często szoku. I dlatego warto otwierać się na stoma wiedzę. Warto też szukać jej we właściwych miejscach, czyli w źródłach sprawdzonych, rzetelnych i umożliwiających otrzymanie wsparcia. Z tego powodu, drodzy przyszli i już – Stomicy, zapraszamy Was do lektury tego artykułu, jak również kontaktu i skorzystania z bezpłatnych konsultacji, jakie w ramach stoma-wsparcia oferujemy Wam zarówno wirtualnie, jak i na żywo.
Zatem, by przybliżyć temat, dziś o tym, co początkujący stomik musi wiedzieć, by się do stomii nie zniechęcić.

Zapraszamy do lektury artykułu: „stomia od kuchni”, w którym piszemy przystępnie o tym, co warto wiedzieć, by nie dać się zaskoczyć.

S – jak stomia. Co to i na jak długo?

To mały fragment jelita cienkiego lub grubego (w zależności od rodzaju stomii), który przyszywa się do skóry brzucha, tworząc w ten sposób kanał wydalniczy treści pokarmowych.

W sieci często spotkać można opis mówiący, że stomia to „jelito przyszyte do brzucha”. To ogromny skrót myślowy i niedoprecyzowanie, które wyobrażone sobie przez osobę przygotowującą się do operacji, skutkować może niepotrzebnym stresem. Do zewnętrznej strony brzucha chirurg przyszywa niewielki fragment jelita. To tylko semantyka, ale w przypadku oczekiwania na nieznane – zmienia wiele.

Stomię wyłania się gdy człowiek nie może załatwiać swoich potrzeb fizjologicznych w sposób tradycyjny. W przypadku ileostomii i kolostomii dzieje się tak często wtedy, gdy mamy do czynienia z chorobami zapalnymi jelit, które sprawiają, że jelito nie jest w stanie spełniać swoich przyrodzonych funkcji. (mówimy tu m.in. o WZJG, chorobie Leśniowskiego-Crohna i o raku jelita grubego, który nierzadko bywa ich konsekwencją)

Urostomię wyłania się natomiast z powodu problemów z układem moczowym, tak dalece zaawansowanych, że utrudniają pozbywanie się z organizmu moczu drogą naturalną, przez cewkę moczową (mówimy tu m.in. o nowotworach pęcherza moczowego, kamieniach w moczowodach, wadach wrodzonych).

Stomia wyłaniana jest czasowo, a to znaczy, że po poprawie kondycji uszkodzonych lub chorujących organów, możliwe będzie przywrócenie ciągłości przewodu pokarmowego lub moczowego. Oznacza to powrót do naturalnego sposobu załatwiania swoich potrzeb fizjologicznych. 

Stomia może być też wyłoniona – utworzona na zawsze. W przypadku kolostomii i ileostomii dzieje się tak, gdy usunięte zostaje całe jelito grube i odbyt, co zasadniczo zamyka drogę do odtworzenia ciągłości przewodu pokarmowego. Analogicznie, temat powrotu do stanu sprzed stomii w przypadku urostomików zamyka usunięcie pęcherza moczowego.

O – jak odgłosy. O jakie – osłabienie

Te dwa problemy często dotykają świeżych stomików, zwłaszcza osób z kolostomią i ileostomią. Mogą budzić niepokój i dyskomfort, ale warto wiedzieć, że to naturalne.

Po operacji organizm musi szybko przystosować się do nowej rzeczywistości, co często wiąże się z głośnymi odgłosami jelit. Z czasem staną się one rzadsze i mniej dokuczliwe.

Trudniej poradzić sobie z osłabieniem i anemią, które często towarzyszą chorobom jelit i nie znikają od razu po usunięciu chorego organu. Szczególnie osoby z ileostomią mogą zmagać się z dłuższym osłabieniem, ponieważ organizm potrzebuje czasu na adaptację. Niedobory składników odżywczych i witamin mogą dodatkowo nasilać zmęczenie.

Warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, by dowiedzieć się, co włączyć do diety, a czego unikać – zwłaszcza w pierwszych tygodniach po operacji.

S – jak sprzęt stomijny

Sprzęt stomijny to inaczej worek stomijny – jedno- lub dwuczęściowy. Oba typy worków stosowane są w przypadku ileostomii i bez względu na to, czy ileostomia jest czasowa czy na stałe. Pierwszy kontakt z workami stomijnymi stomik będzie miał już w szpitalu. To tam zostanie założony na jego brzuch pierwszy stomijny worek i tam stomik (*prawdopodobnie) otrzyma wyprawkę, czyli kilka worków stomijnych na pierwsze ich zmiany poza szpitalem. *Prawdopodobnie, dlatego, że nie wszystkie placówki medyczne stosują system wyprawek dla stomików.

Warto wiedzieć, drodzy Stomicy, że macie prawo do zmiany producenta stosowanych przez siebie worków. I to – w każdej chwili bycia stomikiem. Więcej o Waszych prawach i możliwościach w artykule, który znajdziecie TUTAJ.

A – jak akcesoria stomijne

Pierwszy z nimi kontakt będziecie mieli drodzy Stomicy w szpitalu. Tam również otrzymacie (o ile szpital praktykuje ten zwyczaj) stomijną wyprawkę, a w niej wraz z workami stomijnymi, także podstawowe produkty do skuteczniejszej pielęgnacji i ochrony skóry wokół stomii. Warto zapoznać się z nimi, bo choć ich stosowanie nie jest obligatoryjne – bardzo mocno wpływa na jakość życia ze stomijnym workiem.

Do podstawowych akcesoriów stomijnych należą:

• remover w sprayu albo w nasączonych substancją chusteczkach. To specyfik usprawniający i ułatwiający usuwanie starego, zużytego worka.
• chusteczki z płynem umożliwiającym łatwiejsze oczyszczanie skóry wokół stomii lub płyn, spray, pianka do samodzielnego dozowania
• pasta uszczelniająca i chroniąca skórę przed kontaktem z treścią jelitową. Jej głównym celem jest uszczelnienie przestrzeni (nagiej skóry) między stomią a płytka stomijną
• pierścienie hydrokoloidowe, będące alternatywą do pasty uszczelniającej
• bariera ochronna kładziona na skórę natryskowo – za pomocą sprayu lub za pomocą nasączonej płynem ochronnym chusteczki.

Istnieje o wiele więcej akcesoriów chroniących lub wspomagających skórę pod stomijnym workiem. Każdy stomik ma prawo do ich poznania i wypróbowania – w formie darmowych próbek – o czym więcej TUTAJ.

R – jak refundacja

Sprzęt stomijny jest refundowany. Każdy rodzaj stomii ma swój limit, o czym przeczytasz więcej TUTAJ. Oznacza to, że do pewnej kwoty, zarówno sprzęt, jak i akcesoria stomijne są darmowe. Wystarczy, że lekarz wypełni zlecenia, które upoważniają do odbioru sprzętu i akcesoriów w dowolnym sklepie medycznym.

Warto wybierać te sklepy medyczne, które mają zróżnicowaną ofertę. Co to oznacza w praktyce? Wszystkie marki sprzętu stomijnego dostępne w jednym sklepie.

Dlaczego to takie ważne? Ponieważ daje realną możliwość wyboru najlepszych i najbardziej odpowiednich dla Ciebie, drogi Stomiku produktów stomijnych. Jeśli worki marki A są dla Ciebie świetne, ale akcesoria już nie, nie musisz ich zamawiać, zamów worki marki A i akcesoria marki B, C a nawet D. Tak, możesz mixować marki w obrębie jednego zlecenia.

D – jak dieta

Nie ma czegoś takiego jak: „specjalna dieta stomika”. Jest za to dieta zdrowa, oparta na zdrowych i dobrze tolerowanych przez osoby ze stomią komponentach. W temacie diety i stomii warto stawiać na umiar i uważność. W pierwszych tygodniach po wyłonieniu najlepszą opcją będzie dieta lekkostrawna bez nadmiaru błonnika. Z czasem dietę tę warto poszerzać i rozbudowywać, cały czas pamiętając o samoobserwacji oraz umiarze.

Wracaj też uwagę na sposób jedzenia. Jedz małymi kęsami i dokładnie przeżuwaj, zanim połkniesz :)

S – jak sen

Będzie lepszy, gdy nie będziesz, drogi Stomiku, jadł tuż przed snem. A już na pewno, gdy nie będzie to posiłek tłusty i bardzo obfity, zakropiony alkoholem. Alkohol może spowodować napełnienie się woreczka gazami i jego niekontrolowane odklejenie się podczas snu. Warto zrezygnować więc z kilku lampek wina, czy kufla piwka tuż przed samym snem.

P – jak pomoc

Z tematem stomii, który na początku zaskoczyć może nawet najbardziej przygotowanych z teorii świeżo wyłonionych stomików, nikt nie musi i nikt nie powinien mierzyć się sam.

Hasło: „stomia” to nie tylko zmiana woreczków. To także:

• odpowiednio dobrany sprzęt, który umożliwi jakościowe życie ze stomią,
• właściwe akcesoria celowane do danego rodzaju skóry i jej aktualnej kondycji.
• brak lęku przed wychodzeniem z domu i kontaktem z innymi ludźmi
• szczere i rzetelne odpowiedzi na wiele nurtujących pytań – o sen, dietę, ubiór, życie intymne, czas wolny, sport czy pracę...

Drogi Przyjacielu Stomiku, jeśli jesteś na początku swojej stoma-drogi, albo zmagasz się z nią już jakiś czas, ale czujesz, że w pojedynkę jest zbyt ciężko – skontaktuj się z nami. Ten temat da się ogarnąć – zwłaszcza z fachową pomocą, a taką możemy Ci zaoferować.

S – jak społeczność

Stomia nie powinna oznaczać samotności. A jednak wielu stomików skazuje się na nią świadomie. I wcale nie chodzi o to, że wybierają samodzielność. Nie mylmy pojęć. Wielu stomików skazuje się na społeczną, towarzyską samotność, przy równoczesnej rezygnacji z samodzielności. To bardzo kiepskie połączenie potęgujące brak wiary we własne siły i możliwości. 

Dołącz do grupy wsparcia działającej przy Fundacji STOMAlife. Zajrzyj na nasz facebookowy fanpage lub Instagram, śledź zamieszczane tam wpisy i daj się zaprosić na Kawę Stomików, na której mile widziany jest każdy – i gdzie przysłowiową kawę można wypić bez biletu wstępu czy jakichkolwiek opłat.

Organizujemy również Bale Stomików, górskie wędrówki i wodne weekendy. Dołącz do nas i spędzaj czas z ludźmi, którzy będą Cię motywować do działania, a przede wszystkim którzy pokażą, że warto o siebie zawalczyć, bo życie ze stomią jest często bardziej jakościowym życiem.

Bez względu na to, czy mówimy o kolostomii, ileostomii czy urostomii.

Tekst: Iza Janaczek
Zdjęcia: Fundacja STOMAlife, sklep medyczny MED4ME