Kolor stolca ma znaczenie

Z cyklu: sprawy oczywiste, a jednak często nie do końca zrozumiane i zadbane, dziś – kolor stolca, a w zasadzie treści jelitowej trafiającej do stomijnego woreczka. Coraz częściej w kontekście tego tematu pojawiają się pytania, kiedy wszystko jest ok, a kiedy bezwzględnie trzeba skonsultować się ze specjalistą.

Dlaczego produkt uboczny trawienia, coś, co ląduje finalnie w toalecie lub w stomijnym woreczku, ma takie znaczenie? Ponieważ może dostarczyć istotnych informacji na temat stanu zdrowia osoby ze stomią. Jest codzienną informacją, że wszystko jest w porządku lub sygnałem, że trzeba się nad tym tematem zatrzymać dłużej i uważniej.

Kolor treści jelitowej trafiającej do stomijnego worka może zmieniać się w zależności od spożywanych pokarmów, przyjmowanych leków, a także od potencjalnych problemów zdrowotnych. By temat ten usystematyzować, w tym artykule zajmiemy się wszystkim, co dotyczy końcowego produktu trawienia. Warto wiedzieć, co może oznaczać różnorodna kolorystyka treści jelitowej w worku, oraz kiedy warto skonsultować się z lekarzem.

Kolor oznaczający: wszystko w porządku

Normalny kolor treści jelitowej w zależności od rodzaju stomii to:

• Brązowy lub żółtobrązowy - z uwagi na to, że formowany jest w jelicie grubym i fakt, że najbardziej przypomina zwykły stolec wydalany drogą naturalną, stolec/treść jelitowa u kolostomików ma kolor przypominający naturalny kolor stolca typowy dla zdrowych osób bez stomii. Warto nadmienić, że nie tylko kolor przypomina stolec osoby bez woreczka, konsystencja i kształt również.
• Zielonkawy lub jasnożółty - taki kolor to efekt tego, że treść pokarmowa nie trafia do jelita grubego, ponieważ ileostomia wyłaniana jest na jelicie cienkim. Z tego powodu zawartość tego, co trafia do worka ma więcej żółci i jest mniej trawiona. Poza innym kolorem, treść jelitowa u ileostomików różni się też konsystencją. Jest papkowa, półpłynna i nie formuje się w typowy wałek.

Kolor stolca zależy (też) od diety

choć oczywiście nie tylko, warto podkreślić, że wiele wydawać by się mogło nietypowych i przez to niepokojących kolorów stolca wraca do typowych dla każdego rodzaju stomii po powrocie do zwykłej diety. Tak więc:

• Kolor: czerwony lub różowy
  Zwykle nieszkodliwy: Może wynikać ze spożycia buraków, czerwonej papryki, wiśni, pomidorów lub czerwonych napojów.
  Kiedy się martwić? Gdy zmiana koloru nastąpiła bez związku z dietą. Jeśli osoba ze stomią nie spożywała wymienionych wyżej produktów, a treść w woreczku ma kolor czerwony, może to oznaczać obecność krwi. A to temat, który zdecydowanie należy skonsultować ze specjalistą.
• Kolor zielony
  Zwykle nieszkodliwy. Występuje jako skutek spożycia zielonych warzyw liściastych (np. szpinaku, jarmużu) lub napojów barwionych.
  Kiedy się martwić? Tak jak w przypadku powyżej - jeśli zielonkawa treść nie ma związku z tym, co zostało wcześniej zjedzone, lub gdy utrzymuje się długo i towarzyszą jej biegunki, może świadczyć o infekcji lub problemach z trawieniem.

• Kolor czarny
  Zwykle nieszkodliwy. Może być efektem suplementacji żelazem, lukrecją lub spożywaniem ciemnych produktów spożywczych, takich jak na przykład jagody.
  Kiedy się martwić? Gdy stomik nie suplementuje powyższymi produktami lub nie spożywał niczego, co mogłoby treść pokarmową barwić na czarno. Czarne zabarwienie treści jelitowej może być oznaką krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego (smolisty stolec). To temat, który bezwzględnie należy zgłosić lekarzowi.
• Kolor pomarańczowy
  Zwykle nieszkodliwy: Spożycie produktów bogatych w beta-karoten (np. marchew, dynia).
  Gdy kolorowi towarzyszą niepokojące objawy (intensywna częstotliwość, zmieniona konsystencja, ból) należy skonsultować się z lekarzem.

Które kolory zdecydowanie są alarmistyczne?

O problemach zdrowotnych zdecydowanie informują:

• Kolor krwisty (czerwony)
  Może wskazywać na świeże krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, takie jak uszkodzenie błony śluzowej jelita lub polip.
• Kolor czarny - smolisty
  Oznaka krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego (żołądek, dwunastnica).

• Kolor biały lub jasnoszary
  Może świadczyć o problemach z wątrobą, woreczkiem żółciowym lub przewodami żółciowymi (np. niedrożność przewodów żółciowych).
• Kolor jasnozielony i wodnisty
  Może wskazywać na infekcję bakteryjną, wirusową lub nadmierną fermentację.
• Kolor żółty - tłusty
  Czasem wynika z niewystarczającego trawienia tłuszczów (może świadczyć o problemach z trzustką lub niedoborze enzymów trawiennych).

Kolor to sygnał – zawsze ma znaczenie

Do tematu stomii zawsze należy podchodzić ze spokojem, dystansem i uwagą. Nie warto wyciągać wniosków (często negatywnych, podyktowanych niepokojem). Warto natomiast regularnie obserwować treść wydalaną do worka stomijnego i reagować, gdy jest inna niż zwykle i utrzymuje się niepokojąco długo, manifestując się dodatkowo innymi niepokojącymi objawami.

Kiedy więc warto skonsultować się z lekarzem?

• gdy zmiana koloru trwa dłużej niż 2–3 dni i nie jest związana z dietą;
• gdy towarzyszą jej inne objawy, takie jak: ból brzucha, gorączka i/lub wymioty;
• gdy zmianie ulega konsystencja treści (np. wodnista biegunka);.
• gdy pojawiają się oznaki odwodnienia lub osłabienia;
• gdy w worku stomijnym widoczna jest krew lub śluz w dużej ilości.

Samoobserwacja, poszerzanie stoma-wiedzy, czujność

O ile nie każdy kolor stolca/treści jelitowej oznacza kłopoty, o tyle warto być świadomym, że to czytelny sygnał informujący o tym, co dzieje się w organizmie. Może sygnalizować, że wszystko jest w porządku, a może manifestować negatywne zmiany w nim. Warto obserwować konsystencję treści wpadającej do worka, warto zwracać uwagę na jej kolor, i gdy niepokoi – warto włączyć czujność, której nie należy odkładać. Jeśli nietypowa zmiana utrzymuje się dłużej niż 2-3 dni, bądź jeśli niepokoi, choć nie minęło tyle czasu – zawsze warto zasięgnąć opinii specjalisty i upewnić się, czy wszystko jest w porządku.

Tekst: Iza Janaczek
Zdjęcia: pexels