Ileostomia i elektrolity. Dlaczego są takie ważne?

Na stomików, zwłaszcza tych nowych, czyha wiele pułapek obniżających komfort ich życia z woreczkiem. Z powodu zbyt wielu informacji do przyswojenia w bardzo krótkim czasie naturalnym jest, że stomicy nie wszystko są w stanie zapamiętać i płynnie wdrożyć. Warto więc systematyzować stoma-wiedzę użytkową, tak, by była ona przystępna i łatwo dostępna. Dobrze poznana stomia to stomia zrozumiana i łatwiejsza do współpracy. W kontekście stoma-pułapek pisaliśmy już m.in.

• o niewłaściwej diecie powodującej gazy i wzdęcia, 
• o tym, co robić, by unikać nocnych awarii,
• o łatwości odwodnienia się i jak temu zapobiec
• o bardziej efektywnym wykorzystywaniu stomijnych akcesoriów.

Kolejnym tematem, który warto poruszyć w kontekście lepszego życia z ileostomią, jest dbanie o równowagę elektrolitową w organizmie.

Czym są elektrolity i dlaczego są takie ważne?

Elektrolity to minerały występujące w organizmie. Są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, mięśniowego, regulacji ciśnienia krwi i utrzymania równowagi wodno-elektrolitowej. Zatem analogicznie ich zbyt mała ilość wprowadza zdrowotny chaos.

Z perspektywy ileostomika najważniejszymi elektrolitami, często traconymi podczas pracy stomii, są:

• Sód (Na⁺), który odpowiada za regulację gospodarki wodnej organizmu, utrzymuje ciśnienie krwi i pomaga w przewodzeniu impulsów nerwowych.
• Potas (K⁺), który jest kluczowy dla pracy serca, mięśni i układu nerwowego.
• Magnez (Mg²⁺), który wpływa na pracę mięśni i nerwów oraz uczestniczy w produkcji energii.

Utrata elektrolitów to jeden z kluczowych problemów zdrowotnych, z jakimi może zmagać się osoba z ileostomią. Dlaczego? Ponieważ jelito cienkie, na którym wyłoniona jest ileostomia, nie wchłania wody i elektrolitów w takimstopniu, jak jelito grube (które ze względu na chorobę podstawową w przypadku ileostomii jest wyłączone lub usunięte). W efekcie organizm może tracić większe ilości sodu, potasu, magnezu i innych kluczowych minerałów, co może prowadzić do poważnych zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej.

Jak rozpoznać objawy braku równowagi elektrolitowej?

Brak równowagi elektrolitowej może powodować szereg nieprzyjemnych i potencjalnie niebezpiecznych objawów, takich jak:

• osłabienie i przewlekłe zmęczenie. Dzieje się tak ponieważ organizm nie ma odpowiedniej ilości minerałów do prawidłowego funkcjonowania.
• zawroty głowy i omdlenia. Zdarzać się mogą zwłaszcza przy nagłych zmianach pozycji ciała.
• kołatanie serca i nieregularny rytm serca. To niedobór potasu i magnezu może prowadzić do zaburzeń pracy serca.
• skurcze i drżenie mięśni. Związane są głównie z niedoborem potasu i magnezu.
• suchość w ustach, pragnienie i zmniejszona ilość moczu – to wynik odwodnienia.
• zaburzenia nastroju, drażliwość, problemy z koncentracją. To dowód na to, że elektrolity mają kluczowe znaczenie dla funkcjonowania układu nerwowego i ich niedobór może znacznie wpłynąć na jego właściwe funkcjonowanie.
• obrzęki (np. opuchnięte nogi) – brak elektrolitów może prowadzić również do zatrzymania wody w organizmie, co objawia się na przykład znacznie opuchniętymi stopami i dyskomfortem podczas zakładania obuwia i chodzenia.

Czy utracie elektrolitów można zapobiec?

Tak. By to było możliwe, warto postawić na samouważność, wyczulenie na objawy wpływające na złe samopoczucie oraz na właściwą rutynę. Czym ona jest? To świadome, codzienne dbanie o zdrowie poprzez zdrowe nawyki.

Tak więc:

1. Pij odpowiednie płyny – nie tylko wodę, ale również napoje bogate w elektrolity:
   • buliony i rosoły
   • soki warzywne (np. pomidorowy – bogaty w potas)
   • napoje izotoniczne
   • woda z dodatkiem soli i cytryny
2. Jedz produkty bogate w elektrolity
   Zwróć większą uwagę na to, by w Twojej codziennej diecie znalazły się:
   • sód (Na) - znaleźć go można m.in. w solonych potrawach i kiszonkach (w przypadku kiszonek zalecana jest większa uważność ze względu na fakt, iż mogą prowadzić do wzdęć)
   • potas (K), znaleźć go można m.in. w bananach, pomidorach, ziemniakach i awokado
   • magnez (Mg), znaleźć go można m.in. w orzechach, pestkach dyni, kakao i w zielonych warzywach liściastych (tu również zalecany jest umiar ze względu na fakt, że nie wszyscy stomicy dobrze tolerują zielone warzywa. Orzechy natomiast warto przed spożyciem zmielić lub drobniutko pokroić)
     
     
      
3. Unikaj nadmiernego spożycia tylko czystej wody
   picie dużych ilości samej wody może dodatkowo wypłukać elektrolity. Warto wzbogacić menu o napoje zawierające istotne dla zdrowia minerały, ze szczególnym uwzględnieniem tych opisanych powyżej.
4. Nie lekceważ własnego samopoczucia
   Jeśli odczuwasz osłabienie, zawroty głowy czy skurcze mięśni, może to być znak, że poziom elektrolitów jest za niski. Nie czekaj, aż samo przejdzie. Działaj i uzupełniaj braki minerałów w diecie.
5. W razie potrzeby stosuj suplementację
   Właściwie dobrane suplementy pomagają przywrócić właściwy poziom elektrolitów, a co za tym idzie – dobre samopoczucie. Jednak, by suplementy przyniosły zamierzony efekt, należy je stosować w porozumieniu z lekarzem.

Warto zapobiegać, niż się źle czuć

...zwłaszcza, że mamy na nasz stan zdrowia realny wpływ. Warto pamiętać i mieć świadomość, że wiele poważnych chorób ma swój początek w codziennych zaniedbaniach.

Utrata elektrolitów (wynikająca z niewystarczająco bogatej diety i braku świadomości konieczności nawadniania się) u ileostomika to poważny problem, który może prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych. Aby temu zapobiec, kluczowe jest dbanie o odpowiednie nawadnianie organizmu, spożywanie bogatych w elektrolity produktów oraz unikanie nadmiernego wypłukiwania minerałów.

Tylko tyle i aż tyle.

Pamiętajmy, że regularne obserwowanie swojego organizmu i szybka reakcja na pierwsze objawy niedoborów może zapobiec poważnym konsekwencjom zdrowotnym.

Jakość życia ze stomią to suma pojedynczych czynników, które razem tworzą fundament naszego zdrowia i samopoczucia.

Teraz, gdy wiesz już, drogi Stomiku, jak ważne są elektrolity, gdzie ich szukać i jak łatwo je pozyskać – nic nie stoi na przeszkodzie, byś miał realny wpływ na własne zdrowie i samopoczucie. Pamiętaj, #stomikmoże.

Tekst: Iza Janaczek
Foto: Pexels