Dzień Jabłka o co chodzi z tym błonnikiem i czy stomik może go spożywać?

Wokół błonnika pokarmowego narosło wiele mitów. Zwłaszcza w odniesieniu do stomików.

Korzystając więc z faktu, że dziś świętujemy Dzień Jabłka, warto pochylić się nad odpowiedzią na pytanie – czy i kiedy stomik może spożywać produkty bogate w błonnik pokarmowy?

Błonnik – co to takiego?

Błonnik, nazywany również włóknem pokarmowym, jest substancją pochodzenia roślinnego, która nie jest trawiona przez enzymy w przewodzie pokarmowym człowieka. Opisując rolę błonnika w organizmie, używa się również nieco zabawnego w tym kontekście słowa: „szczotka”. Dlaczego? Ponieważ ujmując rzecz bardzo ogólnie, błonnik działa w jelitach jak szczotka, wymiatając z nich resztki pokarmowe.

Jest on obecny w roślinach i pełni kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia układu pokarmowego.

Błonnik dzielimy na dwie grupy:

1. błonnik rozpuszczalny – odpowiada za poczucie sytości po posiłku i to, by pokarm zatrzymał się na dłużej w żołądku. To błonnik częściowo rozkładany przez dobre bakterie jelitowe. Wśród jego wielu zalet nie sposób pominąć tej, że wpływa on znacznie na naszą odporność, co zwłaszcza w sezonie podwyższonego ryzyka zapadania na infekcje jest nie do przecenienia.
2. błonnik nierozpuszczalny – to ten, który nie ulega trawieniu. Wpływa on na pobudzenie pracy jelit, ich lepszą perystaltykę oraz ukrwienie. Ułatwia także wypróżnianie się. Chroni też przed zaparciami, pomaga w usuwaniu z organizmu toksyn i metali ciężkich oraz pobudza funkcję żucia i wydzielania śliny.
   To właśnie ten typ błonnika w dużej mierze chroni przed zwiększonym ryzykiem zapadalności na raka jelita grubego.

Jak widać, rolę błonnika w życiu człowieka trudno przecenić, a już nie należy jej bagatelizować. Spożywany regularnie zwiększa odporność, pozwala utrzymać zdrową sylwetkę i unikać bolesnych zaparć. Stanowi także realną ochronę przed ryzykiem zachorowania na nowotwór jelita grubego. 

W jakich produktach znajduje się błonnik?

Błonnik rozpuszczalny, w dużych ilościach znaleźć można w:

• płatkach owsianych i jęczmiennych, oraz otrębach obu tych gatunków zbóż,
• owocach takich jak: jabłka, agrest, porzeczki, maliny, brzoskwinie, morele, banany, cytrusy,
• warzywach takich jak: pietruszka, marchew, bakłażan, brokuły, brukselka,
• nasionach roślin strączkowych – choć w tym przypadku stomicy muszą zachować większą uważność. Rośliny strączkowe, zwłaszcza fasola, mogą generować zwiększoną produkcję gazów, jak również spowodować blokadę stomii.

Z kolei błonnik nierozpuszczalny znaleźć można w:

• pełnoziarnistych produktach zbożowych,
• brązowym ryżu,
• skórkach niektórych owoców, na przykład jabłek,
• a także w niektórych owocach i warzywach.

Czy stomik może spożywać produkty z błonnikiem?

Tak – z prostej przyczyny. Dieta stomika to dieta zdrowego człowieka. A w skład zdrowej diety wchodzą również produkty zawierające błonnik. Dlatego stomik może je spożywać, choć powinien pamiętać o zachowaniu umiaru i o tym, by obserwować reakcję swojego organizmu po zjedzeniu danej potrawy.

Błonnika powinny unikać jedynie osoby, które mają zalecenie lekarskie, by ze względów zdrowotnych ograniczyć lub wykluczyć go z diety.

Błonnik ograniczyć należy także zaraz po operacji wyłonienia stomii. Pierwsze doby z woreczkiem to czas pracy jelit na nowych zasadach i nie należy ich wtedy obciążać błonnikiem. W tym wyjątkowym czasie warto wybierać potrawy lekkostrawne, wprowadzając do diety błonnik stopniowo i bez pośpiechu – najlepiej po konsultacji z lekarzem.

Podsumowując zatem, o czym powinien wiedzieć stomik, wprowadzając do swojej diety produkty zawierające błonnik?

Przede wszystkim, że:

• błonnik do diety należy wprowadzać stopniowo i bez pośpiechu
  W przypadku osób, które niedawno przeszły operację wyłonienia stomii, zaleca się całkowite unikanie błonnika w pierwszych dobach po operacji i wprowadzanie go do diety bez pośpiechu i w małych ilościach. Pozwala to na obserwację reakcji układu pokarmowego.
• istnieją dwa rodzaje błonnika i każdy z nich ma swoje funkcje
  I tak:
  • błonnik nierozpuszczalny – może zwiększać objętość stolca i przyspieszać perystaltykę jelit, a to zwłaszcza u ileostomików może powodować biegunki lub trudności z wypróżnianiem. Z tego powodu zaleca się spożywanie umiarkowanej ilości produktów, które zawierają ten typ błonnika.
  • błonnik rozpuszczalny - jest łagodniejszy dla układu pokarmowego i lepiej tolerowany. Pomaga w utrzymaniu regularnych wypróżnień i może być bezpieczniejszy dla stomików.

• należy obserwować reakcje organizmu na produkty zawierające błonnik.
  Ważne jest, aby monitorować, jak organizm reaguje na różne potrawy, które go zawierają. Przy nadmiernym spożyciu błonnika, niektóre osoby mogą doświadczać wzdęć, biegunek lub problemów z wypróżnianiem. W takiej sytuacji z reguły wystarczy ograniczyć spożywanie błonnika, bądź odstawić produkt / potrawę, po której czujemy się niekomfortowo, by znów poczuć się lepiej i odzyskać równowagę.
• należy pamiętać o nawadnianiu się
  Stomicy powinni pamiętać o regularnym nawadnianiu się. Błonnik działa najlepiej, gdy jest spożywany z odpowiednią ilością płynów. U stomików, szczególnie tych z ileostomią, utrzymanie właściwego nawodnienia organizmu to sprawa priorytetowa, ponieważ zwłaszcza u nich może dochodzić do utraty większej ilości płynów.

Stomik może jeść zdrowo i różnorodnie

Ważne jednak, by zawsze robił to z rozwagą i zachowując umiar. Błonnik, choć tak potrzebny w organizmie, spożywany w nadmiarze może wywołać efekt odwrotny do zamierzonego. A skoro błonnik znajduje się także w owocach, dziś, w

Dniu Jabłka warto połączyć przyjemne z pożytecznym i celebrować to smaczne święto słodkim owocem lub kawałkiem szarlotki.

I niech nam idzie na zdrowie.

---------------------
Tekst i zdjęcia Iza Janaczek