Żywienie po wyłonieniu stomii

Autor: Halszka Sokołow

Jednym z najczęstszych pytań osób ze świeżo wyłonioną stomią jest to „czy będę mógł jeść jak przed zabiegiem?”. Nie ma na to jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy od wcześniejszego sposobu odżywiania. Jeśli Twoja dieta przed operacją składała się
z wartościowych produktów, była dobrze zbilansowana i urozmaicona, to bardzo możliwe, że nie ulegnie ona dużej zmianie. Wystarczy, że dopasujesz ją do swojego rodzaju stomii, tego co lubisz i swojej indywidualnej tolerancji.

JEDZ CZĘSTE POSIŁKI

Najkorzystniejsze jest jedzenie co około 2-3 godziny. Takie odżywianie – częste, ale w mniejszych ilościach, stwarza najlepsze warunki do pracy przewodu pokarmowego – nie obciąża go, przyspiesza proces trawienia, zmniejsza uczucie pełności i produkcję
gazów jelitowych. W pierwszym okresie po wyłonieniu stomii tych posiłków może być nawet 6-8 dziennie, docelowo najczęściej sprawdza się model 5-6 posiłków.

DOKŁADNIE PRZEŻUWAJ

To jedna z najważniejszych zasad osób, które mają stomię. Dzięki dokładnemu przeżuwaniu ułatwiasz sobie trawienie, poprawisz wykorzystanie składników odżywczych, a przy tym zmniejszysz ryzyko wzdęć i uczucia dyskomfortu. Jeśli masz problemy z dokładnym
gryzieniem lub masz ubytki w uzębieniu, jak najszybciej pojaw się w gabinecie dentystycznym.

DOPASUJ WYGLĄD TWOJEGO TALERZA DO REAKCJI ORGANIZMU

W pierwszym okresie po wyłonieniu stomii zastosuj delikatną lekkostrawną dietę i stopniowo ją rozszerzaj. Zacznij od kilku produktów, a raz na parę dni dodaj nowy, rozpoczynając od niewielkich ilości i przyglądania się reakcji organizmu. Wielu osobom
pomaga prowadzenie dzienniczka odżywiania, w którym zapisywane są zjadane produkty, ich ilości i reakcje organizmu.

OD CZEGO WARTO ZACZĄĆ BUDOWANIE SWOJEGO JADŁOSPISU PO ZABIEGU?

• PRODUKTY SKROBIOWE: drobne kasze np. manna, kukurydziana, a z czasem kasza jaglana, kasza jęczmienna, ryż biały, ziemniaki, białe pieczywo, a z czasem pieczywo typu Graham, drobne makarony, sucharki, niskosłodzone biszkopty
• PRODUKTY BIAŁKOWE: chude gatunki drobiu i mięs – pierś z kurczaka, pierś z indyka, cielęcina, królik, młoda, delikatna wołowina, wędlina drobiowa, chude gatunki ryb (np. dorsz, morszczuk, pstrąg, sola, okoń, szczupak, sandacz), jajka, chude produkty
  mleczne (jeśli są dobrze tolerowane) np. chudy biały ser, jogurt, maślanka, kefir
• WARZYWA: marchew, korzeń pietruszki, cukinia, pomidor bez skórki, dynia, sałata, kabaczki, patisony, seler, buraki
• OWOCE: banan, miękkie, dojrzałe jabłko, a z czasem również: jagody, borówki, truskawki (w sezonie zimowym można korzystać z mrożonych owoców), owoce cytrusowe (mandarynki, pomarańcza bez białej skórki)
• TŁUSZCZE: (dodawane na surowo): głównie tłuszcze roślinne – różne rodzaje np. lniany, rzepakowy, awokado, niewielkie ilości masła
• PRZYPRAWY: w pierwszym okresie po wyłonieniu stomii doprawiaj posiłki delikatnymi przyprawami np. sól, sok z cytryny, cynamon, pieprz ziołowy, koperek, liść laurowy czy ziele angielskie

Pamiętaj o wypijaniu odpowiedniej ilości napojów. Najlepiej nawodnisz swój organizm jeśli będziesz pić w mniejszych ilościach a częściej niż w jednorazowo w dużych ilościach. Można to wytłumaczyć na prostym przykładzie rośliny w doniczce. Jeśli jednorazowo
podlejesz ją dużą ilością wody, szybko pojawi się ona na spodeczku. Skuteczniejsze będzie podlewanie małymi porcjami. Podobnie działa nasz organizm. Duża ilość napojów podana jednorazowo oznacza w praktyce gorsze nawodnienie. Najlepiej nawodnisz się
napojami podawanymi w mniejszych ilościach. Najkorzystniejsze jest wypijanie napojów między posiłkami.

Zwróć uwagę na odpowiednią strukturę posiłków i pory ich zjadania. Najkorzystniej jest jeść trzy większe posiłki i kilka małych przekąsek. Śniadanie powinno być zjedzone nie później niż w ciągu godziny po wstaniu, a ostatni posiłek nie później niż 3 godziny
przed snem. Największym posiłkiem powinien być obiad, drugie co do wielkości śniadanie, a na trzecim miejscu kolacja.

Staraj się jeść różnorodnie. Są osoby, które nawet wiele tygodni po wyłonieniu stomii powtarzają te same dania, bojąc się włączać nowe produkty do swojej diety. Ten niepokój jest zrozumiały. Spróbuj jednak rozbroić ten lęk małymi krokami. Raz na jakiś
czas postaraj się włączyć (oczywiście w małej ilości) nowy produkt – może jakieś dawno niejedzone warzywo albo owoc? Zobacz jak się po nim czujesz i jeśli będzie Ci smakować i będzie dobrze tolerowany, możesz zwiększyć jego ilość sięgając po niego
następnym razem.

Zwróć uwagę na odpowiedni rodzaj obróbki termicznej. Najdelikatniejsze dla Twoich jelit są posiłki gotowane lub lekko podduszone i właśnie takie produkty powinny pojawiać się w pierwszym okresie po wyłonieniu stomii. Produkty smażone albo pieczone – zwłaszcza
z twardą skórką – wymagają długiego czasu trawienia i na ogół są źle tolerowane – powinieneś ich unikać. Tak przygotowane posiłki mogą powodować dolegliwości bólowe, przyczyniać się do sensacji pokarmowych i powiększenia obwodu brzucha.

Kontroluj swoją masę ciała. Możesz ważyć się co tydzień albo 2 razy w miesiącu – jak wolisz. Pomiary dobrze jest zapisać w zeszycie czy swoim kalendarzu. Najbardziej obiektywne pomiary są na czczo i przed posiłkami. Jeśli zauważysz zwiększanie lub zmniejszanie
się swojej wagi, powiedz o tym pielęgniarce stomijnej lub swojemu lekarzowi. Zmiany masy ciała mogą być ważną informacją medyczną i istotną wskazówką dla opiekuna medycznego.

Uwaga. Przedstawione wskazówki mają charakter ogólny. Zalecenia żywieniowe powinny być zawsze ustalone indywidualnie w zależności od wyników badań, rodzaju przyjmowanych leków, ew. chorób współistniejących, rodzaju stomii i tolerancji produktów