Wymiana worka stomijnego

Autor: Marzanna Janeczek

 

Pierwszy instruktaż wymiany worka stomijnego powinien odbyć się jeszcze na oddziale chirurgicznym. Oprócz wiedzy, jak wymieniać worek, uzyskasz dodatkowe informacje o samej stomii, które będą przydatne przy realizacji pierwszych zleceń. Takie szkolenie
powinien odbyć sam stomik oraz osoba, która będzie spędzać z nim najwięcej czasu. Oczywiście w przypadku osób obłożnie chorych i dzieci wszelkie informacje musi zebrać opiekun. Nie bój się pytać. Żadno pytanie nie jest złe, a Ty przecież musisz wiedzieć
jak skutecznie zabezpieczyć stomię w każdej sytuacji.

Zdenerwowanie, które towarzyszy pierwszym zmianom worka po powrocie do domu jest zrozumiałe. Nawet jeśli zabieg wyłonienia stomii był planowany i wcześniej została przekazana cała wiedza teoretyczna, teraz trzeba wdrożyć to w życie bez czujnego oka pielęgniarki
obok siebie. Cierpliwość i precyzja będą kluczem do sukcesu. A wszystkie czynności niebawem staną się rutyną i z każdą wymianą worka będzie to trwało coraz krócej.

Sprzęt jednoczęściowy czy dwuczęściowy?

Sprzęt jednoczęściowy to worek zintegrowany na stałe z płytką. Jest bardziej dyskretny, ale chcąc wymienić worek musisz zdjąć całość z brzucha i wyrzucić do kosza. W sprzęcie dwuczęściowym płytka i worek są odrębnymi elementami. W zależności od przyzwyczajeń
i skóry płytkę możesz mieć naklejoną przez kilka dni, a co dzień wymieniać tylko worek. Możesz też zmienić worek częściej i dopasowywać jego pojemność do aktualnych potrzeb – większy może służyć w ciągu dnia, a jeśli planujesz wyjście i zależy Ci
na większej dyskrecji, możesz do płytki zamocować worek o mniejszej pojemności. Wszystko zależy od Twoich preferencji.

Przygotowanie

Niezależnie od rodzaju stomii i używanego sprzętu pewne zasady dotyczą wszystkich stomików. Na zmianę sprzętu wybierz porę dnia, gdy układ pokarmowy działa wolniej. Może to być poranek, aby świeżo rozpocząć dzień. Jednak zanim zamkniesz się w łazience
i zyskasz upragnioną intymność sprawdź, czy w zasięgu ręki masz niezbędne przedmioty. Nie ma nic gorszego niż brakujący element, który leży za wysoko albo wręcz w innym pomieszczeniu. Jednak nie korzystaj z łazienki jako stałego miejsca przechowywania
całego zapasu twojego sprzętu. Długotrwała ekspozycja na wilgoć oraz zbyt niskie czy wysokie temperatury negatywnie wpłyną na hydrokoloid, z którego wykonane są płytki. Obniży się przyczepność płytek lub wręcz będzie niemożliwa.

POTRZEBUJESZ:

• nowego sprzętu – worka lub worka z płytką
• zmywacza do skóry w postaci sprayu lub chusteczek
• mydła
• nożyczek
• miarki
• długopisu
• woreczka na woreczki na zużyty sprzęt stomijny
• miękkiego papieru lub chusteczek do osuszenia skóry
• odpowiednich środków uszczelniających
• dostępu do ciepłej wody

Masz wszystko pod ręką? Zatem umyj ręce! I zaczynamy

Skóra wokół stomii nie ma łatwego zadania. Nawet jeśli nie podcieka Ci treść jelitowa, zdejmowanie płytek nadwyręża naskórek, ale żadno miejsce na naszym ciele nie jest przygotowane na trwały kontakt z opatrunkiem czy płytką. Wystarczy jednak zastosować
kilka trików, aby wymiana płytki była delikatniejsza dla Twojego ciała.

Jeśli używasz worka odpuszczalnego, opróżnij jego zawartość do toalety przed zdjęciem z ciała. Jeśli zamkniętego – opróżnij go po zdjęciu. Wystarczy, że natniesz górę worka i przez ten otwór bez kłopotu usuniesz jego zwartość. Brudny (ale opróżniony worek!)
może trafić do śmieci komunalnych.

Jedną ręką przytrzymaj skórę nad płytką a drugą zacznij odklejać płytkę. Ważne, aby zachować ten kierunek ruchu: skóra brzucha lekko naciągana do góry, płytka zdejmowana do dołu – bo jeśli jelito chce sprawić psikusa i jeszcze coś wydalić, trafi to do
worka. Dzięki lekkiemu naprężeniu skóry sprawi się mniejszy ból przy zdejmowaniu, co jest też ważne jeśli zmieniasz worek komuś. Jeśli masz kłopot z odklejeniem płytki możesz sobie pomóc zmywaczem do skóry w sprayu – popsikaj górny brzeg płytki i
delikatnie ją naderwij, a potem psikaj w miarę ściągania płytki aż do ostatecznego jej usunięcia. Oczyść skórę, używając wody i ciepłego mydła, a potem dokładnie osusz papierowymi ręcznikami.

Regularnie mierz stomię. Przez kilka pierwszych tygodni po operacji należy robić to przy każdej wymianie płytki. Po każdej ingerencji chirurgicznej tkanki są obrzmiałe i potrzebują czasu na obkurczenie. Ten sam proces zachodzi w przypadku stomii, która
zmieni swoją średnicę. Kiedy zauważysz, że kolejne wyniki są do siebie podobne możesz przygotować trwałą miarkę, która będzie służyć za wzór do wycięcia otworu w płytce przy kolejnych wymianach. Kontrolnie mierz stomię raz w tygodniu i zwiększaj odstępy
czasu między kolejnymi pomiarami aby finalnie robić to raz w miesiącu.

W przypadku stomii u kobiet na rozmiar i kształt stomii może mieć wpływ cykl miesiączkowy. Po menopauzie nie zauważa się takich zjawisk. Jeśli jednak masz takie doświadczenia mierz swoją stomię częściej. A w zależności od reakcji ciała na dzień cyklu
zwiększ różnorodność swojego sprzętu stomijnego, aby mieć pewność, że właściwie dopasowujesz go do potrzeb swojej stomii.

Wycinanie otworu w płytce

Otwór w płytce musi być jak najbardziej zbliżony do średnicy stomii z maksymalnym zapasem 1-2 mm. Ta przestrzeń umożliwia stomii bezpieczne rozszerzanie się w trakcie wydalania. Za mały otwór będzie powodował otarcia śluzówki, które w dłuższym okresie
mogą doprowadzić nawet do martwicy stomii. Za duży – da możliwość podciekania treści jelitowej na skórę i spowoduje podrażnienia. Precyzja ma tu niebagatelne znaczenie.

Nawet jeśli masz wrażenie, że skóra wokół stomii już jest podrażniona, nie powiększaj średnicy w płytce. To naturalny odruch wynikający z obaw o naklejanie czegokolwiek na zmienioną i bolesną skórę. Jednak w dłuższej perspektywie czasu stan podrażnienia
skóry będzie się powiększał, a wraz z tym będzie potęgować się ból i poczucie dyskomfortu. Zmiana skórna będzie się poszerzać i penetrować powłoki skórne w głąb. Od niewielkich podrażnień może dojść do bolesnych zmian i wręcz przetok czyli przerwania
ciągłości powłok skóry. To będzie skutkować gorszą przyczepnością płytki i problem będzie narastać. Konsekwencje są poważne.

Czy to znaczy, że każdą płytkę, która ma za duży otwór należy wyrzucić? Nie. Skórę wokół stomii możesz zabezpieczyć środkami uszczelniającymi. Najwygodniej będzie okleić stomię półksiężycami hydrokoloidowymi, pierścieniami uszczelniającymi (silikonowymi
lub hydrokoloidowymi), kołnierzem lub pastą czy żelem uszczelniającym. Na tak zabezpieczoną skórę naklej płytkę. Kontakt z nią jest bezpieczniejszy dla skóry i jest najlepszą ochroną przed treścią jelitową.

Z dociętej płytki usuń folię zabezpieczającą i naklej na brzuch zaczynając od dołu. Możesz ułatwić sobie to zadanie zginając płytkę w połowie. Oprzyj dolny brzeg otworu o spód stomii, dosuń do skóry i powoli doklej ją do ciała. Pomasuj płytkę na całej
powierzchni żeby mieć pewność, że przylega równomiernie, a ewentualnie fałdki są wygładzone. Jeśli używasz sprzętu jednoczęściowego – właśnie skutecznie wymieniłeś sprzęt stomijny. Jeśli dwuczęściowego – doklej lub dopnij worek. Możesz upewnić się,
czy wszystko jest skutecznie połączone, pociągając lekko za worek.