Zaparcia - problem rozwiązany

Autor: Halszka Sokołow

 

Dlaczego popularne rady dla osób z zaparciami nie zawsze działają? Co zrobić, aby skutecznie poradzić sobie z tym problemem? Występowanie zaparć może być związane z wieloma przyczynami. Na szczęście większość z nich jest zależna od nas i możliwa do zmiany.

Zaparcia są częstym problemem dotykającym nawet ponad 20% ludzi dorosłych. Bywają częstym problemem stomików i dotyczą przede wszystkim osób z kolostomią i urostomią. Bezpośrednimi konsekwencjami zaprać są bóle brzucha i gazy jelitowe. Częste zaparcia
mogą jednak powodować poważne konsekwencje takie jak powstanie przepukliny okołostomijnej czy wypadanie stomii.

Przyczyny powstawania zaparć są różnorodne. Należą do nich m.in. nadmierna masa ciała, zaburzenia hormonalne oraz czynniki psychologiczne. Zaparcia mogą być również konsekwencją przyjmowania pewnych leków np. przeciwbólowych, przeciwzapalnych, suplementów
diety np. preparatów żelaza czy długotrwałego nadużywania środków przeczyszczających. Akademickie, książkowe podejście za najczęstszą przyczynę zaprać podaje zbyt małą aktywność fizyczną, siedzący tryb życia, niewielką ilość błonnika w diecie, a także
nieodpowiednie nawodnienie.

Najbardziej popularne zalecenia dietetyczne dla osób z zaparciami mówią o konieczności włączenia do diety produktów bogatych w błonnik. Najczęściej wymienia się wówczas ciemne pieczywo, duże ilości warzyw i owoców, kaszę gryczaną, jęczmienną i wiele innych.
U części osób po zastosowaniu się do tego zalecenia nastąpi poprawa. Będzie to dotyczyć osób zmagających się z tzw. zaparciami atonicznymi. Ten rodzaj zaparcia powstaje w sytuacji słabej perystaltyki jelit. Po włączeniu produktów bogatych w błonnik
motoryka przewodu pokarmowego przyspiesza i problem zaparć zostanie rozwiązany.

ZAPARCIA ATONICZNE

WYBRANE POLECANE PRODUKTY

PRODUKTY SKROBIOWE – Otręby pszenne np. jako dodatek do jogurtu, soku, twarożku (otręby pszenne są najbogatszym źródłem błonnika), płatki żytnie, jęczmienne, owsiane, pumpernikiel, chleb pełnoziarnisty, ryż brązowy, kasza jęczmienna, kasza gryczana

WARZYWA I OWOCE – Surowe i gotowane warzywa i owoce. Szczególnie polecane te najbogatsze w błonnik czyli m.in. korzeń selera, pietruszki, marchew, bakłażan, brokuły, porzeczki, maliny, kiwi, jabłko, suszone owoce np. jabłka suszone, śliwki, figi

POZOSTAŁE PRODUKTY – jajka, chude twarogi, ryby, drób, chude mięso np. cielęcina, fermentowane produkty mleczne, tłuszcz Polecane są różne rodzaje obróbki termicznej – gotowanie, duszenie, pieczenie.

INNE ZALECENIA – Staraj się stopniowo zwiększać ilość produktów bogatych w błonnik. Przykładowo dodając otręby pszenne zacznij od kilku łyżek, a później stopniowo dodaj je w większej ilości.

PRZYKŁADOWY JADŁOSPIS

ŚNIADANIE – Kanapki z twarożkiem i warzywami: chleb pełnoziarnisty, chudy lub półtłusty ser biały wymieszany z jogurtem naturalnym, otrębami pszennymi i przyprawami ziołowymi, warzywa np. rzodkiewka, papryka, zielny ogórek, sałata

2 ŚNIADANIE – Porcja owoców np. czarna porzeczka, kiwi

OBIAD – Kasza gryczana z piersią z kurczaka i warzywa: kasza gryczana, pierś kurczaka upieczona z dodatkiem ziół i kawałków warzyw np. pietruszki, selera, marchewki upieczone w naczyniu żaroodpornym oraz ulubione surowe warzywa

PODWIECZOREK – Jogurt naturalny z dodatkiem otrąb pszennych i małych kawałków suszonych moreli

KOLACJA – Kanapki z pastą z wędzonego pstrąga i warzywami: chleb pełnoziarnisty, wędzony pstrąg wymieszany z jajkiem ugotowanym na twardo, jogurtem naturalnym, szczypiorkiem i przyprawami, kiszony ogórek, pomidor lub inne warzywa

ZAPARCIA SPASTYCZNE

WYBRANE POLECANE PRODUKTY

PRODUKTY SKROBIOWE – białe pieczywo, pieczywo typu Graham, drobne kasze np. kasza manna, kukurydziana, krakowska, drobne makarony, ziemniaki, kasza jaglana, sucharki

WARZYWA I OWOCE – delikatne, w postaci gotowanej, duszonej, przetartej, soków, kompotów. Jak najmniejsze ilości produktów surowych – najlepiej całkowite z nich zrezygnowanie. Szczególnie polecane delikatne rodzaje: buraczki, pomidor bez skórki, cukinia,
marchewka, dynia.

POZOSTAŁE PRODUKTY – jajka, chude twarogi, ryby, drób, chude mięso np. cielęcina, fermentowane produkty mleczne, tłuszcz (najlepiej jako dodatek do potraw lub przed posiłkiem – bywa pomocne w zmniejszaniu zaparć spastycznych). Zalecane są przede wszystkim
produkty gotowane i duszone

INNE ZALECENIA – Zwróć uwagę na temperaturę posiłków – bardzo gorące i bardzo zimne produkty będą powodowały skurcze jelit i prowadziły do nasilenia dolegliwości. Unikaj ostrych przypraw.

PRZYKŁADOWY JADŁOSPIS

ŚNIADANIE – Olej np. lniany spożyty na czczo (1 – 2 łyżeczki) Szakszuka z jajkiem i kaszą jaglaną: duszone pomidory doprawione ziołami podane z jajkiem wbitym do pomidorów, kasza jaglana

2 ŚNIADANIE – Jogurt naturalny z otrębami i sucharkami pszennymi

OBIAD – Zupa jarzynowa np. krem z dyni Ryba gotowana na parze z warzywami i ziemniakami: chuda ryba np. dorsz, mintaj, pstrąg, ugotowane warzywa, ziemniaki z dodatkiem koperku

PODWIECZOREK – Upieczone / uduszone owoce np. dojrzała nektarynka, brzoskwinia

KOLACJA – Kanapki z serem i warzywami: chleb Graham, plasterki żółtego sera, duszone warzywa np. cukinia z duszonymi pomidorami doprawiona tymiankiem z dodatkiem otrąb pszennych

Podstawowe zasady odżywiania w przypadku tendencji do zaparć (wskazówki wspólne):

• staraj się jeść 5 – 6 posiłków dziennie co 2,5 – 3 godziny
• zwróć uwagę na dokładne przeżuwanie każdego kęsa. Jeśli tylko to możliwe staraj się jeść powoli bez równoczesnego wykonywania innych czynności np. czytania gazety czy oglądania telewizji
• unikaj produktów ciężkostrawnych – dań smażonych, zawierających duże ilości tłuszczu np. tłuste kiełbasy, mięsa (np. tłusta wieprzowina, gęś, baranina), duże ilości serów żółtych, pleśniowych, parówki, śmietana
• unikaj produktów, które zmniejszają perystaltykę jelit np. czerwone wino, czekolada
• pamiętaj o regularnym wypijaniu napojów – nie jednorazowo dużą ilość, ale w mniejszych ilościach i częściej. Dla większości osób optymalną ilością napojów będzie około 8 szklanek tj. 2 litry. Pomocne jest sięganie po wodę mineralną
• sięgaj po fermentowane produkty mleczne np. jogurt naturalny, kefir i produkty kiszone, które korzystnie wpływają na stan mikroflory jelitowej. Jeśli źle tolerujesz te produkty wypróbuj fermentowane produkty mleczne bez laktozy
• zadbaj o chwilę relaksu dla siebie każdego dnia. Zrób coś, co da Ci radość, pozwoli się uśmiechnąć czy po prostu odpocząć
• poszukaj formy ruchu, która sprawiłaby Ci przyjemność i staraj się codziennie poświęcić jej czas – spacer, rower, a może na początek wchodzenie po schodach zamiast używania windy?
• jeśli sama dieta nie daje poprawy, możesz rozważyć włączenie preparatów usprawniających pracę jelit. Zanim jednak zdecydujesz się na włączenie herbatki czy reklamowanego środka na zaparcia, porozmawiaj o tym z lekarzem.

Uwaga. Informacje przedstawione w artykule mają charakter ogólny i nie zastąpią indywidualnej konsultacji dietetycznej. Rodzaj produktów musi być zawsze dopasowany do osobistej tolerancji, stanu zdrowia oraz rodzaju przyjmowanych leków.