Laparoskopia w raku jelita grubego

Autor: Wojciech Zegarski

Technika laparoskopowa, czyli operowanie przy pomocy obrazu oglądanego na monitorze z wykorzystaniem kilku, najczęściej czterech centymetrowych cięć w powłokach jamy brzusznej, przez które wprowadza się narzędzia operacyjne i urządzenie optyczne zwane
laparoskopem. Pozwalają na wykonanie takiej samej operacji usunięcia nowotworu jelita grubego z mniejszym urazem operacyjnym zadawanym choremu przez chirurga.

Chorzy z rakiem jelita grubego odnoszą z tego powodu znakomite korzyści. Operacja jest bardziej precyzyjna niż operacja techniką otwartą ponieważ chirurg widzi wszystkie narządy i tkanki w powiększeniu. W związku z tym zabiegi odbywają się z mniejszym
uszkodzeniem tkanek oraz w zasadzie bez utraty krwi. W związku z tym pacjenci operowani tą metodą używają po zabiegu dużo mniej środków przeciwbólowych. Szybciej powraca też praca jelit i już kilkanaście godzin po operacji chorzy mogą przyjmować droga
doustną płyny.

Dysponujemy dziś wynikami badań wieloośrodkowych, amerykańskich COST, europejskich COLOR oraz brytyjskich, koreańskich, które pokazują, że chirurgia laparoskopowa nie ustępuje chirurgii klasycznej w aspekcie radykalności onkologicznej operacji a daje
kapitalne korzyści w zakresie powrotu do sprawności, jakości życia, minimalnej utraty krwi i szybszego powrotu do codziennego życia. Chory może być wypisany do domu kiedy powróci praca przewodu pokarmowego. Zwykle jest to 3 lub 4 doba po operacji
laparoskopowej, w przypadku metody klasycznej hospitalizacja trwa ok 8 do 10 dni czyli dwa razy dłużej. Niestety operacje laparoskopowe w raku jelita grubego w Polsce są nadal rzadkością, wg orientacyjnych obliczeń jedynie ok 5% chorych spośród ok
15 tys. nowych przypadków raka jelita grubego jest operowanych tą znakomitą małoinwazyjną metodą jaką jest laparoskopia. W znakomitych ośrodkach Europy i Świata tym sposobem operuje się ok 30% chorych, tak jest np. we Francji czy w Holandii gdzie
aż 37% chorych z rakiem jelita grubego jest operowanych techniką laparoskopową. Pierwsze operacje laparoskopowe raka jelita grubego zaczęto wykonywać w 1991 roku i dziś stosowane są w kilkudziesięciu krajach świata. W warunkach polskich, jak wykazujemy
to u chorych leczonych w bydgoskiej Klinice Chirurgii Onkologicznej, techniką laparoskopową operowanych z rakiem jelita grubego jest ponad 70% chorych. Najlepszym dowodem na dobrą ocenę operacji laparoskopowych raka jelita grubego jest ogromne zainteresowanie
przez chorych tą techniką operacyjną, dzięki czemu ilość pacjentów operowanych w bydgoskim Centrum Onkologii przekracza liczbę 500 chorych rocznie operowanych z powodu raka jelita grubego. Jest to bezpieczne i technicznie możliwe, a chorzy odnoszą
znakomite korzyści z tego typu operacji. Obserwując jak szybko dochodzą do zdrowia inni pacjenci i słuchając ich relacji, pozostali pacjenci oczekują zastosowania tej metody operacyjnej.

Należy wspomnieć w sposób zdecydowany o ogromnych korzyściach chirurgii laparoskopowej u chorych, którzy z powodu nisko położonych guzów dolnej odbytnicy muszą być poddani operacji brzuszno-kroczowej resekcji odbytnicy z wyłonieniem definitywej stomii.
Korzyść chorego jest zdecydowana, ponieważ w obszarze powłok brzucha mamy tylko dwa małe centymetrowe nacięcia, przez które były wprowadzone narzędzia, a w trzecim miejscu jest wyłoniona stomia, a preparat odbytnicy wraz z guzem jest usuwany przez
ranę kroczową. Chory, przy tak rozległej i okaleczającej operacji, unika niepotrzebnego urazu i cierpienia, ryzyka przepukliny brzusznej i powraca do domu w 3-5 dobie bez typowych powikłań i problemów, które pojawiają się często u chorych po brzuszno-kroczowej
amputacji odbytnicy metodą klasyczną. Chirurgia małoinwazyjna daje świetne uwidocznienie zmian w miednicy małej w czasie operacji raka odbytnicy. W efekcie częściej możemy zachować zwieracze preparując bardzo nisko obszar dolnej odbytnicy, czyli nie
wyłaniamy pacjentowi sztucznego odbytu i zachowujemy zwieracze znacznie częściej niż w technice klasycznej. Pacjent zachowuje fizjologiczną drogę oddawania stolca. Niezwykle ważne w leczeniu onkologicznym są przeżycia odległe, tzw. „pięcioletnie przeżycia”,
średnia przeżyć dla Europy to ok 58%, w Polsce to ok 40%. Przeżycia chorych operowanych w Klinice Chirurgii Onkologicznej w Centrum Onkologii w Bydgoszczy to ok 60%.

W Polsce nadal brakuje szkoleń dla tej dziedziny chirurgii, w tym aspekcie wychodzimy naprzeciw ogromnemu zainteresowaniu wśród zwłaszcza młodego pokolenia chirurgów i od 5 lat prowadzimy aktywne szkolenia i warsztaty dla polskich chirurgów, którzy następnie
rozwijają tą metodę w różnych szpitalach na terenie całego kraju. Miałem przyjemność zorganizowania dwunastu, kilkudniowych warsztatów w zakresie chirurgii laparoskopowej w zakresie jelita grubego. Szkolenie pod moim kierunkiem to odbyło już 112 chirurgów
z całej Polski.

Chorzy z rozpoznanym rakiem jelita grubego wymagający leczenia operacyjnego poszukują dobrych ośrodków, gdzie wykonywana jest odpowiednia liczba operacji, która daje szanse osiągania dobrych wyników leczenia. Dlatego radząc chorym gdzie się operować proponuję
odwiedzanie stron internetowych szpitali i zapoznanie się z doświadczeniem ośrodka, z ilością operowanych chorych, czasami przeżycia i dostępnością techniki laparoskopowej, która dzisiaj jest niezwykle ważnym elementem leczenia raka jelita grubego.
Ośrodek, czyli szpital operujący powyżej 100 chorych rocznie z rakiem jelita grubego zgodnie z tendencjami światowymi spełnia odpowiednie kryterium doświadczenia ośrodka chirurgii specjalistycznej, narządowej raka jelita grubego. Przy leczeniu operacyjnym
dużej liczby chorych w jednym ośrodku i techniką otwartą i techniką laparoskopową nabywa się właściwego doświadczenia, a korzyści z tego odnosi chory a także szpital i zespół lekarzy specjalistów uprawiających na dobrym poziomie tę trudną dziedzinę
jaką jest chirurgia raka jelita grubego.