StomaLINIA

To czy stomia wykonana jest czasowo, czy na stałe, zależy od stanu pacjenta oraz od schorzenia, w wyniku którego została wyłoniona. Po rozległych zabiegach resekcyjnych np. brzuszno-kroczowej amputacji odbytnicy, usunięciu całego jelita grubego wraz ze zwieraczami (proktokolektomia) nie ma innego rozwiązania, jak tylko wyłonienie stałej, końcowej stomii. W przypadku niektórych onkologicznych zabiegów urologicznych (np. resekcja pęcherza moczowego w przebiegu raka) również konieczne jest wyłonienie stałej urostomii. Stomię ostateczną wytwarza się często także w przypadkach znacznego zaawansowania procesu chorobowego (np. nowotworu), w celu odciążenia niedrożności mechanicznej przewodu pokarmowego – są to tzw. zabiegi paliatywne.

W zasadzie dąży się jednak do usunięcia zmian chorobowych z jednoczasowym odtworzeniem ciągłości przewodu pokarmowego, na przykład poprzez wykonanie rozmaitych wewnętrznych zespoleń. Bardzo pomocne w uniknięciu stomii są tzw. staplery jelitowe czyli narzędzia do wykonania rozmaitych zespoleń w trudno dostępnych miejscach.

Odpowiedzi udzielił: Jerzy Medyński, chirurg pracujący w Klinice Chirurgii Małoinwazyjnej i Proktologicznej – Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. Jana Mikulicza – Radeckiego we Wrocławiu

Z pewnością warto zdecydować się na operację powrotu do zespolenia, ale pod pewnymi warunkami! Od zabiegu wyłonienia stomii musi upłynąć odpowiednio długi czas, w którym stomia będzie mogła w pełni spełnić swoje zadanie odbarczenia przewodu pokarmowego czy moczowego. Ten okres to minimum 6-8 miesięcy. Najkorzystniej jest myśleć o zamknięciu stomii po upływie roku. Nie wolno przyśpieszać zabiegu rekonstrukcyjnego i wywierać nacisku na lekarza prowadzącego, ponieważ zabieg odtworzenia ciągłości i likwidacji stomii jest często znacznie trudniejszy i obarczony większym ryzykiem dla pacjenta, niż pierwotny zabieg wyłonienia stomii (pooperacyjne zrosty, zmiana anatomii narządów itp.). Ponadto przed operacją zamknięcia stomii przeprowadzona musi być bardzo dokładna diagnostyka, szczególnie potwierdzenie drożności dystalnego, wyłączonego odcinka przewodu pokarmowego.

Odpowiedzi udzielił: Jerzy Medyński, chirurg pracujący w Klinice Chirurgii Małoinwazyjnej i Proktologicznej – Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. Jana Mikulicza – Radeckiego we Wrocławiu.

Jeśli zostaną spełnione wszystkie warunki bezpiecznego zabiegu, to jak najbardziej jest szansa na normalne życie. Oczywiście potrzebna jest także pewność, że choroba zasadnicza została wyleczona.

Czy po zespoleniu mogą wystąpić powikłania?

Podobnie jak w przypadku każdego innego zabiegu chirurgicznego, po operacji zespolenia mogą wystąpić powikłania. Dalszy, dotychczas wyłączony z pasażu jelitowego odcinek przewodu pokarmowego może wykazywać daleko posunięte zmiany degeneracyjne i w związku z tym, zespolenie jelitowe wykonane ręcznie lub staplerowo może być słabo ukrwione, niedrożne lub nieszczelne.
Najczęściej spotykane powikłania po zabiegu rekonstrukcji przewodu pokarmowego to uszkodzenia innych narządów w czasie preparowania jelit, niedrożność zespolenia lub powstanie nieszczelności, zaciek treści jelitowej do jamy otrzewnej, powikłania septyczne włącznie z rozlanym zapaleniem otrzewnej.

Odpowiedzi udzielił: Jerzy Medyński, chirurg pracujący w Klinice Chirurgii Małoinwazyjnej i Proktologicznej – Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. Jana Mikulicza – Radeckiego we Wrocławiu

Różne rozmiary stomii zależą głównie od techniki chirurgicznej zastosowanej podczas zabiegu wyłonienia stomii, miejsca odcinka wyłanianego jelita (ileostomia, kolostomia czy urostomia), ale przede wszystkim od stanu obwodu brzucha pacjenta i stanu powłok brzusznych, w których wytwarzany jest kanał stomijny.

Czy można mieć jednocześnie dwa rodzaje stomii?

Tak, jest to możliwe. Klasycznym przykładem takiego rozwiązania są rozległe zabiegi onkologiczne, w trakcie których wykonujemy resekcje różnych części przewodu pokarmowego i jednocześnie na przykład układu moczowego. W takich przypadkach istnieje konieczność wytworzenia stomii jelitowej i urostomii. Na szczęście tego typu sytuacje należą do wyjątkowo rzadkich.

Odpowiedzi udzielił: Jerzy Medyński, chirurg pracujący w Klinice Chirurgii Małoinwazyjnej i Proktologicznej – Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. Jana Mikulicza – Radeckiego we Wrocławiu

Refundacja sprzętu stomijnego

Osoby ubezpieczone w Narodowym Funduszu Zdrowia mają prawo do refundacji sprzętu stomijnego. Refundacja obejmuje worki, płytki, akcesoria ochronne oraz zestawy do irygacji. Wysokość refundacji zależy od rodzaju stomii. Zlecenie wystawia lekarz lub pielęgniarka, a sprzęt odbiera się u świadczeniodawcy mającego umowę z NFZ, np. w sklepie medycznym lub aptece, bez potrzeby potwierdzania zlecenia w NFZ.

Refundacja sprzętu stomijnego – aktualne limity i kody NFZ

Comiesięczne zlecenia (kody W.01.01):

• Kolostomia (W.01.01.K): 450 zł miesięcznie
• Ileostomia (W.01.01.I): 450 zł miesięcznie
• Urostomia (W.01.01.U): 530 zł miesięcznie 

W ramach tych limitów pacjent może otrzymać:

• Worki stomijne (systemy jedno- i dwuczęściowe)
• Płytki stomijne
• Worki do zbiórki moczu (urostomia)
• Zestawy do irygacji (kolostomia) 

Jednorazowe zlecenia dla nowo wyłonionej stomii (kody W.01.02):

• Kolostomia (W.01.02.K): 900 zł
• Ileostomia (W.01.02.I): 900 zł
• Urostomia (W.01.02.U): 1 060 zł 

Te zlecenia przysługują pacjentom z nowo wyłonioną stomią i obejmują podwójny miesięczny limit refundacyjny. 

Akcesoria stomijne (kody W.02.01 i W.02.02):

• Comiesięczne zlecenia (W.02.01): 120 zł miesięcznie
• Jednorazowe zlecenia dla nowo wyłonionej stomii (W.02.02): 240 zł

W ramach tych limitów refundowane są m.in.:

• Pasty uszczelniające
• Pierścienie i półpierścienie
• Pudry gojące
• Produkty do ochrony skóry wokół stomii
• Środki do usuwania sprzętu stomijnego 

Uwaga: Pacjent ponosi 20% dopłatę do wartości pobieranego sprzętu w ramach zlecenia na akcesoria stomijne.

Dla pacjentów do 18 roku życia dopłata wynosi 10%.

Dodatkowe informacje:

• Pacjenci z dodatkowymi uprawnieniami (np. 47ZN, 47ZND, 47DN) mogą otrzymać zwiększony limit refundacji.
• W przypadku posiadania więcej niż jednej stomii, limit refundacji jest mnożony przez liczbę przetok. 

Wystawianie zleceń na sprzęt stomijny

Zlecenia na sprzęt stomijny mogą wystawiać:

• Lekarze (specjaliści, lekarz rodzinny, lekarze w szpitalu),
• Pielęgniarki i położne – w ramach kontynuacji zlecenia.
• Pierwsze zlecenie najczęściej wystawia lekarz po operacji wyłonienia stomii, a kolejne – lekarz POZ lub pielęgniarka.

Zlecenia są wystawiane elektronicznie i nie wymagają potwierdzenia w NFZ.

Gdzie otrzymam pierwsze zlecenia na sprzęt stomijny?

Pierwsze zlecenie na sprzęt stomijny otrzymujesz wychodząc ze szpitala, po zabiegu wyłonienia stomii.

Gdzie otrzymam kolejne zlecenia na sprzęt stomijny?

Po kolejne możesz udać się do swojego lekarza POZ, felczera, chirurga, onkologa lub w przypadku posiadania urostomii, urologa. Lekarz lub placówka, w której pracuje, musi mieć podpisaną umowę z NFZ o świadczenie usług.

Kiedy mam iść po kolejne zlecenie?

Po kolejne zlecenie warto udać się pod koniec ostatniego miesiąca, na jaki odebrano zaopatrzenie z poprzedniego zlecenia.

SUDOCREM jest dobrym środkiem antyseptycznym dla dzieci i dorosłych używających pieluch. Wskazany jest w profilaktyce i łagodzeniu nieprzyjemnych skutków zapalenia skóry, spowodowanych podrażnieniem moczem. Nie ma jednak żadnych wątpliwości, że nie należy stosować Sudocremu do pielęgnacji skóry wokół stomii. Jego stosowanie może spowodować odklejanie się płytki stomijnej, oraz doprowadzić do podciekania treści wydzieliny jelitowej pod płytkę, a w konsekwencji podrażnienia skóry.

W przypadku zaognień skóry wokół stomii, najlepiej stosować środki do tego celu przeznaczone takie jak chusteczki do przemywania skóry, czy preparaty ochronne potocznie zwane drugą skórą. Jeśli nie ma takiej możliwości do pielęgnacji skóry wokół stomii można użyć wody i mydła (typu szare mydło). Do osuszenia skóry natomiast suszarki do włosów – włączając przy tym zimny nawiew. Pamiętajmy jednak gdy pojawią się problemy, z którymi sami nie umiemy sobie poradzić zwróćmy się o pomoc do pielęgniarki stomijnej lub do przedstawiciela firmy stomijnej, aby wspólnie rozważyć problem i znaleźć rozwiązanie.

Odpowiedzi udzieliła: pielęgniarka stomijna Zofia Augusewicz.

Źle dobrany sprzęt stomijny lub za duży otwór wycięty w płytce stomijnej może stać się gehenną dla stomika i powodować podrażnienia. OCTENISEPT jest preparatem stosowanym do dezynfekcji rany, ale zastosowanie go do pielęgnacji skóry wokół stomii nie ma uzasadnienia i może powodować jej podrażnienie.

Do zmywania skóry wokół stomii najlepiej stosować środki specjalnie do tego celu przeznaczone, takie jak zmywacze w postaci chusteczek, czy spray’u. Na rynku dostępna jest szeroka gama wspomnianych produktów różnych producentów, nie powinno być więc problemu z dobraniem odpowiedniego preparatu. Jeżeli jednak nie mamy takich możliwości, do zmywania skóry wokół stomii możemy użyć wody i mydła (typu szare mydło). Do osuszenia skóry można użyć suszarki do włosów z zimnym nawiewem.

Gdy pojawią się problemy z którymi sami nie umiemy sobie poradzić zwróćmy się o pomoc do pielęgniarki stomijnej lub do przedstawiciela firmy, aby wspólnie rozważyć problem i znaleźć rozwiązanie.

Odpowiedzi udzieliła: pielęgniarka stomijna Zofia Augusewicz