Urostomia

Zwana jest także przetoką moczowo-skórną i jest rodzajem stomii wydalniczej. Każdą ze stomii wydalniczych wyłania się, gdy z jakiegoś powodu pacjent nie ma możliwości pozbywania się z organizmu (drogą naturalną), strawionych resztek pokarmowych lub moczu albo - gdy jest to bardzo utrudnione i zagraża zdrowiu i życiu pacjenta.

I o ile dwie pozostałe stomie służą do wyprowadzania na zewnątrz organizmu (do stomijnego woreczka) strawionych treści pokarmowych – dotyczy to kolostomii i ileostomii, o tyle urostomia służy do wyprowadzania z organizmu - moczu.

Konieczność wyłonienia urostomii wiąże się najczęściej z przymusem usunięcia pęcherza moczowego uszkodzonego w wyniku choroby lub wypadku. Po wycięciu pęcherza moczowego, moczowody łączy się z fragmentem specjalnie przygotowanego jelita cienkiego, który będzie miał ujście na skórze brzucha.

Oznacza to, że podczas operacji, do niewielkiego fragmentu jelita cienkiego zostają przymocowane moczowody. By mocz mógł wydostawać się z organizmu - pomimo braku narządu, który do tego służy, do skóry na brzuchu przyszywa się wyłaniony w tym celu fragment jelita cienkiego (ten, do którego wewnątrz brzucha przymocowano moczowody).

Podkreślić należy, że wewnątrz brzucha znajduje się fragment jelita cienkiego z przymocowanymi do niego moczowodami, a na powierzchni brzucha znajduje się tylko niewielki fragment jelita cienkiego, który przypomina wylot rękawa lub rurki i tyko on zostaje wyłoniony nad skórę brzucha i do niej przyszyty, cała reszta znajduje się wewnątrz ciała. W ten sposób utworzona zostaje nowa droga oddawania moczu, z pominięciem pęcherza moczowego.

W jej wyniku na brzuchu pacjenta utworzona zostaje urostomia. Wygląda ona jak niewielki, okrągły guzik. Ma kolor czerwony, wystaje nad skórą brzucha około 0,5-3 cm i umiejscowiona jest po prawej stronie brzucha.

Urostomię, tak jak inne stomie wydalnicze, wyłania się w dwóch trybach:

czasowo – co ma służyć odbarczeniu chorego organu. To proces odwracalny.
i na stałe – co oznacza, że to stomia, której nie da się odwrócić i pozostaje ona ze stomikiem już na zawsze. W tym przypadku używa się nazwy urostomia stała lub definitywna.

POWODY WYŁONIENIA UROSTOMII

Urostomię zarówno czasową, jak i stałą wyłania się m.in. ze względu na:

utrudniony odpływ moczu z nerki spowodowany kamicą nerkową lub moczowodową,
nowotwory złośliwe układu moczowego,
gruźlicę układu moczowego,
urazy pęcherza i dróg moczowych,
zmiany po radioterapii.

Z uwagi na fakt, że stomia nie jest umięśniona, w przypadku urostomii, tak jak i ileostomii, woreczek napełnia się przez cały czas. To powoduje pewne trudności w sposobie jej zaopatrywania. Zwłaszcza u nowych stomików. Warto pamiętać o dokładnym zabezpieczeniu okolic stomii. Należy pamiętać, że właściwie przygotowana skóra, na którą można nakleić nowy woreczek, to skóra czysta i sucha. Nawet niewielka wilgoć na skórze pod płytką stomijną powoduje jej dużo mniejszą przyczepność i podciekanie moczu pod płytkę. To z kolei prowadzi do kontaktu skóry z moczem a przez to - do jej uszkodzenia.

WORECZKI STOMIJNE / UROSTOMIJNE

W przypadku urostomii, stomik ma do wyboru sprzęt jedno i dwuczęściowy. Oba z możliwością usuwania z nich moczu dowolną ilość razy, bez konieczności zmiany całego sprzętu za każdym razem, gdy woreczek jest pełny.
Sprzęt jednoczęściowy charakteryzuje się tym, że worek urostomijny nakleja się bezpośrednio na ciało, a płytka klejąca jest na trwałe z nim połączona.
Sprzęt dwuczęściowy, jak w przypadku sprzętu do pozostałych typów stomii, składa się z worka stomijnego i płytki. Płytkę nakleja się na brzuch, a następnie mocuje się do niej woreczek stomijny. W praktyce oznacza to, że wymiana worka stomijnego nie wymaga usunięcia płytki z brzucha – czyli woreczek można zmieniać częściej, a płytkę rzadziej.

Oba typy sprzętu stomijnego dostępne są w różnych rozmiarach i wersjach.

Sprzęt stomijny do urostomii, a także pozostałych typów stomii, podlega refundacji. By otrzymać refundowany sprzęt, niezbędne jest zlecenie wypisywane przez lekarza, w przypadku urostomii może być to lekarz POZ, onkolog, chirurg oraz urolog. Warto podkreślić, że warunkiem otrzymania sprzętu stomijnego jest prawidłowo wypełnione zlecenie zawierające niezbędne dane, w tym: numer ewidencyjny zlecenia oraz kod ICD-10.

UROSTOMIA SZCZELNA

Inaczej zwana pęcherzem jelitowym. Urostomia szczelna to urostomia zamknięta - trzymająca mocz. Powstaje ona w wyniku wykonania zbiornika mającego przejąć funkcję pęcherza. Zbiornik ten konstruuje się z wydzielonego fragmentu jelita cienkiego. Innymi słowy, to wytworzenie szczelnego wewnątrzbrzusznego zbiornika na mocz, który zespolony jest z kikutem cewki moczowej. Zabieg wyłonienia urostomii szczelnej jest metodą leczenia rekonstrukcyjnego, będącego efektem radykalnego usunięcia pęcherza moczowego.
W przypadku urostomii szczelnej, mocz gromadzi się w utworzonym z jelita cienkiego zbiorniku. Zbiornik ten połączony jest z przetoką (urostomią) na brzuchu za pomocą przewodu jelitowego (utworzonego z jelita cienkiego). Podobnie jak w przypadku ileostomii kontrolowanej - i tu mamy do czynienia z opróżnianiem zbiornika niejako "na żądanie". Oznacza to cykliczne opróżnianie zbiornika z moczu, za pomocą cewnika wprowadzonego przez urostomię i przez przewód jelitowy do samego zbiornika, gdzie zgromadził się mocz. Cewnik służy więc do wyprowadzenia uryny na zewnątrz..
O cewniku mówimy też w przypadku nefrostomii, to rodzaj urostomii, w którym mocz odprowadzany jest na zewnątrz właśnie za pomocą cewnika, wprost z nerki.

DIETA UROSTOMIKA

To dieta zdrowego człowieka. Innymi słowy, to dieta zawierająca dobrze zbilansowane składniki odżywcze. Rekomendowane są potrawy gotowane, duszone i pieczone, zamiast smażonych. Łagodne, zamiast pikantnych oraz popijane wodą i innymi płynami z wyłączeniem tych procentowych i z bąbelkami.
W przypadku diety urostomika warto dodatkowo zwrócić szczególną uwagę na większą podaż płynów. Stomicy, zwłaszcza urostomicy i ileostomicy, z uwagi na fakt, że treść trafia do ich woreczków niemal bez przerwy, narażeni są na szybszą utratę wody z organizmu. Nie należy czekać, aż poczuje się pragnienie, ważne jest pamiętać o tym, by nawadniać się regularnie.

ŻYCIE Z UROSTOMIĄ

Ze względu na fakt, że jest to stomia "nie odpoczywająca", lecz pracująca non-stop, jej zaopatrzenie bywa trudne - zwłaszcza w przypadku nowych urostomików. Brak wiedzy, dobrze dobranego sprzętu i i koniecznej dbałości podczas higieny stomii skutkować może uszkodzeniami skóry i odklejaniem się woreczka. To z kolei prowadzi do dużego dyskomfortu – fizycznego i psychicznego a także potrzeby wycofania się z życia towarzyskiego.
W zaakceptowaniu życia z urostomią najważniejsze jest zrozumienie typowych dla niej zależności. Ważne jest też wyuczenie się pewnej samoświadomości. Pomaga ona w codziennym życiu związanym z urostomią. Mowa tu o zdrowym trybie życia, ruchu na świeżym powietrzu i nie zamykaniu się na kontakty społeczne. Wielkie znaczenie ma tu również właściwa pielęgnacja stomii. Choć początkowo wszystkie te tematy, a zwłaszcza zdrowa dieta i zaopatrywanie urostomii, są trudne do zorganizowania – z czasem, przy właściwym podejściu, dają się opracować i – z sukcesem przepracować, czyniąc życie urostomika na powrót dobrym i spokojnym.

.....................
Tekst Iza Janaczek
Foto archiwum Fundacji STOMAlife